Φροντιστήριο ΠΡΟΤΥΠΟ
Καθηγητής: Σπύρος Μουστάκας
ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ, ΠΟΛΙΤΙΚΑ
Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία τις, σχεδὸν πρώτη σκέψις περὶ πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις. Νῦν γὰρ ἀμφισβητοῦσιν, οἱ μὲνφάσκοντες τὴν πόλιν πεπραχέναι τὴν πρᾶξιν, οἱ δ’ οὐ τὴνπόλιν ἀλλὰ τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον· τοῦ δὲ πολιτικοῦ καὶ τοῦ νομοθέτου πᾶσαν ὁρῶμεν τὴνπραγματείαν οὖσαν περὶ πόλιν, ἡ δὲ πολιτεία τῶν τὴνπόλιν οἰκούντων ἐστὶ τάξις τις. Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶνσυγκειμένων, καθάπερ ἄλλο τι τῶν ὅλων μὲνσυνεστώτων δ’ ἐκ πολλῶν μορίων, δῆλον ὅτιπρότερον ὁ πολίτης ζητητέος· ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν. Ὥστε τίνα χρὴ καλεῖν πολίτηνκαὶ τίς ὁ πολίτης ἐστὶ σκεπτέον. Καὶ γὰρ ὁ πολίτης ἀμφισβητεῖται πολλάκις· οὐ γὰρ τὸναὐτὸν ὁμολογοῦσι πάντες εἶναι πολίτην· ἔστι γάρ τις ὃς ἐν δημοκρατίᾳ πολίτης ὢν ἐν ὀλιγαρχίᾳ πολλάκις οὐκ ἔστι πολίτης.
Ὁ πολίτης οὐ τῷ οἰκεῖν που πολίτης ἐστίν (καὶ γὰρμέτοικοι καὶ δοῦλοι κοινωνοῦσι τῆς οἰκήσεως), οὐδ’ οἱ τῶν δικαίων μετέχοντες οὕτως ὥστε καὶ δίκην ὑπέχεινκαὶ δικάζεσθαι (τοῦτο γὰρ ὑπάρχεικαὶ τοῖς ἀπὸ συμβόλων κοινωνοῦσιν)·… πολίτηςδ’ ἁπλῶς οὐδενὶ τῶν ἄλλων ὁρίζεταιμᾶλλον ἢ τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς. … Τίς μὲνοὖν ἐστιν ὁ πολίτης, ἐκ τούτων φανερόν· ᾧ γὰρ ἐξουσίακοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς, πολίτην ἤδηλέγομεν εἶναι ταύτης τῆς πόλεως, πόλιν δὲτὸ τῶντοιούτων πλῆθος ἱκανὸν πρὸς αὐτάρκειανζωῆς, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν.
Α.Να μεταφραστεί το απόσπασμα: Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶνσυγκειμένων… κρίσεως καὶ ἀρχῆς.[10 μονάδες]
Β1. Ο Αριστοτέλης διατυπώνει τις φιλοσοφικές του παρατηρήσεις παίρνοντας αφορμή από δεδομένα της εποχής του. Να επιβεβαιώσετε τη θέση αυτή με συγκεκριμένες αναφορές στο κείμενο και να σχολιάσετε τους σχετικούς προβληματισμούς του. [10 μονάδες]
Β2. Με ποια κριτήρια προσδιορίζεται ο πολίτης στο αριστοτελικό απόσπασμα και πώς αυτά σχετίζονται με το είδος της δημοκρατίας της εποχής του; [10 μονάδες]
Β3. Να εξηγήσετε τη φράση: Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶνσυγκειμένων[…] [10 μονάδες]
Β4. Ποια η σημασία του όρου ευδαιμονία; [10 μονάδες]
Β5. Να εντοπίσετε τις ετυμολογικά συγγενείς λέξεις των αποσπασμάτων: προοπτική, μερτικό, ικεσία, διαρκής, υπόβαθρο, αδιάβλητος, κατάστημα, πολιτισμός, οικοδέσποινα, σκόπιμος. [10 μονάδες]
ΑΔΙΔΑΚΤΟ
[Ο Θουκυδίδης περιγράφει την κατάσταση στο εσωτερικό της Αθήνας στη διάρκεια του λοιμού.]
ΘΟΥΚΥΔΙΔΗ, ΙΣΤΟΡΙΑΙ, 2.52.1-4
ἐπίεσε δ᾽ αὐτοὺς μᾶλλον πρὸς τῷ ὑπάρχοντι πόνῳκαὶ ἡ ξυγκομιδὴ ἐκ τῶν ἀγρῶν ἐς τὸ ἄστυ, καὶ οὐχἧσσον τοὺς ἐπελθόντας. οἰκιῶν γὰρ οὐχὑπαρχουσῶν, ἀλλ᾽ ἐν καλύβαις πνιγηραῖς ὥρᾳἔτους διαιτωμένων ὁ φθόρος ἐγίγνετο οὐδενὶκόσμῳ, ἀλλὰ καὶ νεκροὶ ἐπ᾽ ἀλλήλοιςἀποθνῄσκοντες ἔκειντο καὶ ἐν ταῖς ὁδοῖςἐκαλινδοῦντο καὶ περὶ τὰς κρήνας ἁπάσαςἡμιθνῆτες τοῦ ὕδατος ἐπιθυμίᾳ. τά τε ἱερὰ ἐν οἷςἐσκήνηντο νεκρῶν πλέα ἦν, αὐτοῦἐναποθνῃσκόντων· ὑπερβιαζομένου γὰρ τοῦ κακοῦοἱ ἄνθρωποι, οὐκ ἔχοντες ὅ τι γένωνται, ἐς’ολιγωρίαν ἐτράποντο καὶ ἱερῶν καὶ ὁσίωνὁμοίως. νόμοι τε πάντες ξυνεταράχθησαν οἷςἐχρῶντο πρότερον περὶ τὰς ταφάς, ἔθαπτον δὲ ὡςἕκαστος ἐδύνατο.
Α. Να μεταφραστεί το κείμενο. [20 μονάδες]
Β1. Να γράψετε τον τύπο που ζητείται: [10 μονάδες]
ἄστυ: γενική πληθυντικού
ὕδατος: ονομαστική ενικού
μᾶλλον: ο θετικός βαθμός του επιρρήματος
ὁσίων: δοτική πληθυντικού θηλυκού γένους στον υπερθετικό βαθμό
πάντες: αιτιατική ενικού ουδετέρου γένους
ἡμιθνῆτες: ονομαστική ενικού.
ἀλλήλοις: αιτιατική πληθυντικού ουδετέρου γένους
ξυνεταράχθησαν: γ ενικό προστακτικής στον ίδιο χρόνο
ἔχοντες: β ενικό ευκτικής αορίστου Β’
διαιτωμένων: γ πληθυντικό Παρατατικού
Γ1. Να χαρακτηριστούν συντακτικά οι υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου. [6 μονάδες]
Γ2. οὐκ ἔχοντες ὅ τι γένωνται: α)να αναγνωριστεί η δευτερεύουσα πρόταση(εισαγωγή, εκφορά, συντακτική λειτουργία) [3 μονάδες]
Β) να μεταφερθεί η δευτερεύουσα στον ευθύ λόγο. [1 μονάδα]