Η ζωή στα χωριά, στην εποχή μας, μοιάζει να μεταμορφώνεται σχεδόν μέρα με τη μέρα. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως η ψηφιακή τεχνολογία έχει πλέον ενσωματωθεί στην καθημερινότητα των αγροτικών κοινοτήτων, και μάλιστα πιο γρήγορα απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς πριν από λίγα χρόνια. Το ίντερνετ έχει ανοίξει μονοπάτια για καινούργιες μορφές ψυχαγωγίας· δίνοντας στους ανθρώπους περισσότερες επιλογές για να γεμίσουν τον χρόνο τους. Μια πρόσφατη έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, για παράδειγμα, αναφέρει ότι το 79,4% των νοικοκυριών σε αγροτικές περιοχές είχαν πρόσβαση σε σταθερό ή ασύρματο ίντερνετ το 2023. Αυτή η αύξηση, σχεδόν 7% στα τρία τελευταία χρόνια, ίσως λέει πολλά από μόνη της. Streaming, gaming, online ενημέρωση όλα αυτά γίνονται πιο συνηθισμένα. Εν τω μεταξύ, εφαρμογές όπως η Elabet iOS App φέρνουν την online διασκέδαση ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα σημεία της χώρας.
Οι νέες μορφές ψυχαγωγίας στην ύπαιθρο
Σε μέρη που κάποτε μια τράπουλα ή η τηλεόραση αρκούσαν για να περνάει η ώρα, τώρα τα πάντα κινούνται αλλιώς. Οι streaming πλατφόρμες, τα κοινωνικά δίκτυα και τα διαδικτυακά παιχνίδια φαίνεται να κερδίζουν συνεχώς έδαφος. Πάνω από 58% των αγροτικών νοικοκυριών λένε ότι χρησιμοποιούν τακτικά υπηρεσίες video on demand, τουλάχιστον έτσι δείχνουν τα δεδομένα του Digital Economy and Society Index για το 2023. Ακόμη και μεγαλύτερες ηλικίες δείχνουν ενδιαφέρον στο YouTube ακόμη και στο Netflix, παρά τις δυσκολίες, με τη χαμηλή ταχύτητα ή τα προβλήματα του δικτύου. Social media όπως Facebook και Instagram εξακολουθούν να λειτουργούν σαν ψηφιακά καφενεία, ειδικά στις ηλικίες 18 μέχρι 34, το 66,1% δηλώνει καθημερινή χρήση, τουλάχιστον σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες στην επαρχία.
Online τάσεις και πλατφόρμες ψυχαγωγίας
Το ενδιαφέρον για το online περιεχόμενο διευρύνεται γρήγορα. Από καινούργιες εφαρμογές μέχρι γρήγορη πρόσβαση σε παιχνίδια, γνώσεις, σπορ, ζωντανές μεταδόσεις. Το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού καταγράφει ότι το 72% όσων ζουν σε χωριά ασχολήθηκε με διαδικτυακά παιχνίδιατουλάχιστον μία φορά το μήνα μέσα στο 2023. Κι έπειτα υπάρχει η εξής λεπτομέρεια: Ειδικές εφαρμογές, όπως η Elabet iOS App, εστιάζουν στο να προσφέρουν εύκολη πρόσβαση σε πλούσιο υλικό ακόμα και για όσους έχουν απλά δεδομένα και αδύναμο σήμα, διευκολύνοντας έτσι τη συμμετοχή τους στο online περιβάλλον. Οι άνθρωποι, κυρίως, δοκιμάζουν κάθε καινούργιο που εμφανίζεται, από playlists με τραγούδια, μέχρι live αθλητικά στην οθόνη του κινητού. Η ζήτηση για τέτοιες λύσεις θα συνεχίσει την ανοδική πορεία της.
Τα εμπόδια και ταυτόχρονα οι ευκαιρίες της ψηφιακής ψυχαγωγίας
Βέβαια, θα ήταν λάθος να αγνοήσει κανείς τις δυσκολίες. Αρκετές περιοχές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα, χαμηλές ταχύτητες, ασταθή σύνδεση. Κάπως έτσι, το περιβόητο “ψηφιακό χάσμα” επηρεάζει ακόμα αρκετούς. Το 23,5% των κατοίκων που ζουν σε απομονωμένες γωνιές της χώρας παραπονέθηκε, το 2022 τουλάχιστον, για διακοπές και χαμηλή απόδοση, σύμφωνα με το ΙΤΕ. Την ίδια ώρα, προγράμματα του τύπου «Ψηφιακός Μετασχηματισμός Αγροτικών Κοινοτήτων» (ανακοινώθηκε τον Φλεβάρη του 2023) προσπαθούν, μέσα από αναβαθμίσεις δικτύων και σεμινάρια, να περιορίσουν τα εμπόδια. Κάθε τεχνολογική πρόκληση, πάντως, φέρνει μαζί της και μια ευκαιρία: διαδικτυακά events, τοπική δημιουργία περιεχομένου, ψηφιακές δράσεις που ενώνουν τους κατοίκους από τη μία άκρη του χωριού μέχρι την άλλη.
Κίνδυνοι, κοινωνικές αλλαγές και βιωσιμότητα
Η στροφή προς το ψηφιακό, όπως συμβαίνει συχνά όταν αλλάζουν οι συνήθειες, φέρνει και νέους προβληματισμούς. Πολλοί γονείς εκφράζουν ανησυχία για τα ανήλικα παιδιά τους που μπορεί να συναντήσουν ακατάλληλο περιεχόμενο ή για τη διαρκώς και πιο περιορισμένη φυσική δραστηριότητα. Κοιτώντας τα στοιχεία της UNICEF Ελλάδος, διαβάζουμε πως σχεδόν ένας στους τρεις εφήβους σε επαρχιακές περιοχές περνάει πάνω από τέσσερις ώρες τη μέρα μπροστά σε μία οθόνη με αφορμή την ψυχαγωγία. Από την άλλη, νέες μορφές κοινωνικής ζωής αρχίζουν να διαμορφώνονται, μέσα από gaming, live chat, διαδικτυακές ομάδες. Μερικές φορές φέρνουν τον κόσμο κοντά, τουλάχιστον κατά διαστήματα, χτίζοντας και μια παράξενη, φρέσκια τοπική ταυτότητα. Όσο εξαπλώνονται οι επιλογές και οι εφαρμογές γίνονται πιο προσβάσιμες, η ανάγκη για εκπαίδευση και υπεύθυνη χρήση μοιάζει να γίνεται όλο και πιο επίμονη.
Προς το παρόν, οι ψηφιακές συνήθειες ψυχαγωγίας στις αγροτικές κοινότητες εξακολουθούν να βρίσκονται σε μια κατάσταση εξερεύνησης ή μετάβασης. Ο ψηφιακός κόσμος διευρύνει κάποιο φάσμα δραστηριοτήτων, από τη διασκέδαση μέχρι την ενημέρωση και τις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό, ωστόσο, συνοδεύεται διαρκώς από την ανάγκη να μη χάνεται το μέτρο και να προσαρμόζονται όλα στις ανάγκες, και στις ιδιαιτερότητες, κάθε μικρής ή μεγάλης αγροτικής κοινότητας.