Τα προβλήματα ύδρευσης των πόλεων «φωτίζουν» την ανεπάρκεια πολιτικής και έργων για τα νερά της Θεσσαλίας

(Του Κώστα Γκούμα)*

Θλίψη προκαλεί μια «κόντρα» στο Δήμο Φαρσάλων που πέρασε σχεδόν απαρατήρητη κατά την περίοδο των εορτών, σχετικά με μια  «νέα γεώτρηση της ΔΕΥΑΦ» (δημοσιεύτηκε στην ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 31/12/2020).

Σε μια ολόκληρη περιοχή (πόλη και οικισμοί του Δήμου Φαρσάλων) ταλαιπωρούνται και αγωνιούν, «εν έτει» 2021, για το εάν θα έχουν επαρκές και υγιεινό πόσιμο νερό.

Και να σκεφθεί κανείς ότι η περιοχή αυτή βρίσκεται τόσο κοντά σε ένα σημαντικό επιφανειακό υδατικό δυναμικό, που μέσω των γειτονικών ορεινών όγκων εμπλουτίζει με άφθονο νερό τον ποταμό Ενιπέα.

Επί πολλά χρόνια τώρα  οι συνθήκες για την ύδρευση των Φαρσάλων επιδεινώνονται, λόγω της υπερ – εκμετάλλευσης (λόγω αρδεύσεων) και επιβάρυνσης (με νιτρικά κ.α) των υπόγειων υδροφορέων της ευρύτερης περιοχής.

Και εάν σε όλα αυτά προσθέσει κανείς και τις καταστροφικές πλημμύρες που προκαλούνται, είτε σε αυτή καθ’ αυτή την περιοχή Φαρσάλων, είτε (κυρίως) στην συμβολή του Ενιπέα με τον Πηνειό (περιοχές Βλοχού, Κεραμιδίου, Φαρκαδόνας), τότε ανακύπτουν αβίαστα σοβαρά ερωτήματα για όλους (Κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση κλπ.) όσους έχουν (υποτίθεται….) την ευθύνη του σχεδιασμού, προγραμματισμού και της υλοποίησης (με προτεραιότητες) νέων έργων και ειδικά έργων ταμίευσης επιφανειακών νερών.

Δεν αξίζει, δυστυχώς, στον Δήμο Φαρσάλων να «τσακώνονται» για μια γεώτρηση που ανακοίνωσε ο Δήμαρχος (ως προσωρινή λύση…), ποιος έκανε μια άλλη λίγα χρόνια πριν, γιατί εγκατέλειψαν μια άλλη παλαιότερη κλπ.

Θεωρούμε φυσικά ότι είναι σε σωστή κατεύθυνση η διεκδίκηση της ΔΕΥΑΦ, για κατασκευή δύο μικρών φραγμάτων (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 14/2/2020) και την ταμίευση μιας (μικρής σχετικά) ποσότητας νερού (στο «Κακλετζόρεμα», στο  «Λουτζακόρεμα» ή όπου αλλού) ώστε να δοθεί μια «ανάσα» στο θέμα της ύδρευσης που αντιμετωπίζει.

Όλοι όμως αντιλαμβάνονται ότι έργα αυτής της κλίμακας, δεν είναι ικανά να καλύψουν επαρκώς τις υδρευτικές και αρδευτικές ανάγκες, να διασφαλίσουν την αντιπλημμυρική προστασία και σε τελική ανάλυση να μετριάσουν την οικολογική καταστροφή από τα τεράστια υδατικά ελλείμματα του υδατικού ισοζυγίου της περιοχής Φαρσάλων.   

Οι τεκμηριωμένες προτάσεις υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ – Αγροτική Ενημέρωση, Ιαν. 2006). Ο ταμιευτήρας Σκοπιάς (ή «Παλιοδερλί»), με όγκο ταμίευσης κάποιων δεκάδων εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού, αποτελεί την λύση για τα παραπάνω σοβαρά προβλήματα.

Το γεγονός ότι το έργο αυτό συμπεριλαμβάνεται στα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτων Θεσσαλίας (ΦΕΚ ΤΒ 4682/2017 – σελ. 232), ενισχύει την όποια προσπάθεια θα καταβάλλει ο Δήμος και ο λαός της περιοχής, ώστε να ξεφύγουν από την μιζέρια  και την ανασφάλεια, στην οποία τους έχουν καταδικάσει εδώ και πολλά χρόνια, οι κάθε είδους και «χρώματος» πολιτικοί σωτήρες.

Γενικότερα όμως για την Θεσσαλία (σημ. : ο Δήμος Φαρσάλων αποτέλεσε αφορμή για τις σκέψεις αυτές), δεν μας αξίζει, στον 21ο αιώνα (!), να καλύπτουμε τις ανάγκες ύδρευσης μεγάλων πόλεων και οικισμών (κατά 80%) από υπόγεια νερά, με όποιες επιπτώσεις συνεπάγεται στην ποιότητα – υγιεινή του πόσιμου νερού, στην ενεργειακή κατανάλωση και κόστος άντλησης (κατ’ επέκταση και στα τιμολόγια των ΔΕΥΑ) και να αδυνατούμε να αξιοποιήσουμε τα επιφανειακά νερά, από κοινού και για πολλούς άλλους σκοπούς (άρδευση, εμπλουτισμό υδροφορέων κ.α).

Ως τυπική εφαρμογή αυτής της λογικής θεωρούμε και την (αναμενόμενη) ολοκλήρωση του διυλιστηρίου Σμοκόβου (δες ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 11/1/2021), που, έστω και με καθυστέρηση πολλών ετών, θα επιτρέπει σε πόλεις και οικισμούς της περιφερειακής ενότητας Καρδίτσας, να υδρεύονται με υγιεινό νερό, προερχόμενο από επιφανειακά νερά ενός ταμιευτήρα πολλαπλού σκοπού και όχι από υπόγεια νερά.

Μήπως τελικά οι φορείς της αυτοδιοίκησης, για τους οποίους η ύδρευση αποτελεί πρώτιστο καθήκον, θα πρέπει να επικεντρωθούν στους στόχους αυτούς, με όραμα μια Θεσσαλία που θα υδρεύεται τουλάχιστον κατά 80% (γιατί όχι 😉 από επιφανειακές ταμιεύσεις και μόνο κατά 20% από υπόγεια νερά;

Μήπως θα πρέπει να αναλογιστούν το πρόβλημα και να μπούνε επικεφαλής στον αγώνα διεκδίκησης έργων και πολιτικών για μια βιώσιμη αντιμετώπιση του υδατικού προβλήματος της Θεσσαλίας ;

[σημείωση : άλλα δύο σχετικά δημοσιεύματα προστέθηκαν τις ημέρες αυτές, σε επίρρωση της δίκης μας επίμονης, για το έργο Σκοπιάς. Πρόκειται για άρθρο του Φάνη Γέμτου (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 16/1/2021), καθώς και του πρώην Δημάρχου Κώστα Τζανακούλη (ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ, 16/1/2021), ο οποίος, λόγω της σημασίας του θέματος αυτού απευθύνεται δημόσια στον πρωθυπουργό εδώ)]

* Ο Κώστας Γκούμας είναι γεωπόνος, πρ. Δ/ντής Εγγείων Βελτιώσεων, πρ. πρόεδρος ΓΕΩΤΕΕ/Κ.Ε.