Νεο Μοναστήρι “Καμήλες και Ντιβιτζήδες” Πρωτοχρονιάτικο έθιμο της ανατολικής Ρωμυλίας (Φωτο)

Έχει τις ρίζες του στην Αρχαιότητα και παραπέμπει στις γιορτές προς τιμή του Διονύσου, όπου οι πιστοί μεταμφιέζονταν και τιμούσαν τον θεό με σάτιρες και χορούς σε «ξέφρενους» ρυθμούς. Μετά την επικράτηση της χριστιανικής θρησκείας, διαμορφώθηκε ανάλογα για να μπορέσει να διατηρηθεί. Θα μπορούσε να πρόκειται για το έθιμο των Μωμόγερων από το χωριό Λιβερά της ορεινής Τραπεζούντας – μόνο που πρόκειται για ένα άλλο έθιμο της Πρωτοχρονιάς, και έρχεται από την ανατολική Ρωμυλία.

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0336

Το δρώμενο Καμήλες και Ντιβιτζήδες (καμηλιέρηδες) είναι ένα από τα πιο γνωστά πρωτοχρονιάτικα έθιμα της ανατολικής Ρωμυλίας. Εξίσου διαδεδομένο είναι στον Πόντο, τη Μικρά Ασία, τα Βαλκάνια, και σε χώρες όπως η Ρουμανία, η Ουγγαρία και η Σλοβενία. Εμφανίζεται ως μεταμφίεση τελετουργικού χαρακτήρα με «αόριστη γονιμοποιητική σημασία», όπως γράφει ο Βάλτερ Πούχνερ.

Στην Ελλάδα όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος, το δρώμενο αναβιώνει ανήμερα της Πρωτοχρονιάς στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού.

Οι ντιβιτζήδες ντύνονται με προβιές και φορούν στο κεφάλι το καούκι που είναι καπέλο και μάσκα μαζί, είναι φτιαγμένο από «κιτσιά» (αρνίσιο μαλλί), στολισμένο με καθρεφτάκια (για τον ξορκισμό των πνευμάτων) και πολύχρωμες κορδέλες. Στη θέση των δοντιών έχουν «αρμάθες» από ξερά φασόλια. Στη μέση και τα πόδια φορούν μικρά κουδουνάκια που δημιουργούν θόρυβο όταν χορεύουν ή τσακώνονται. Στα χέρια κρατούν το «τοπούζ’» (ξύλινο ρόπαλο) το οποίο χτυπούνε χάμω εκβιάζοντας, κατά κάποιον τρόπο, τη γονιμότητα της γης.

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0322

Η καμήλα είναι μια ξύλινη κατασκευή σκεπασμένη με «τσόλι» (υφαντό από τραγίσιο μαλλί), με έναν μακρόστενο λαιμό από προβιά, όπως και το κεφάλι της, με κρεμασμένα πολλά μεγάλα μπρούτζινα κουδούνια (τούτσα).

Ο θόρυβος των κουδουνιών, καθώς η καμήλα κουνιέται, συντελεί στο ξύπνημα της φύσης από τη χειμωνιάτικη νάρκη.

Η καμήλα στερεώνεται με ζωνάρια δεμένα σταυρωτά πάνω στο ανθρώπινο σώμα και ζυγίζεται με τέχνη για να μη γέρνει και κουράζει τον «καμιλτζή». Οι ντιβιτζήδες, η καμήλα, ο γκαϊντατζής ή ο φιουρτζής (παίζει φλογέρα) συνοδεύουν την παραμονή της Πρωτοχρονιάς τις σάρτες (χορωδίες) από σπίτι σε σπίτι.

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0337

Οι νοικοκύρηδες, αφού ακούσουν τα τραγούδια και τα παινέματά τους, κερνούν όλους και δίνουν κάποιο φιλοδώρημα. Πολλές φορές η καμήλα πέφτει κάτω και κάνει την άρρωστη, και σηκώνεται μόλις βγει το κέρασμα.

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0282

Και φέτος, αμέσως μετά τη Λειτουργία στην εκκλησία στο Νέο Μοναστήρι, οι ντιβιτζήδες, οι καμήλες και οι μουσικοί θα ανοίξουν το χορό στην πλατεία του χωριού. Λίγο αργότερα στον κύκλο θα πιαστούν κάτοικοι και επισκέπτες, χορεύοντας κυρίως ζωναράδικο και συγκαθιστό. Το γλέντι ολοκληρώνεται αργά το απόγευμα με τη μάχη των ντιβιτζήδων με τις καμήλες, αλλά τα οι χοροί συνεχίζονται όλη την ημέρα στις ταβέρνες του χωριού.

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0350

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0300

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0305

ΚΑΜΗΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΒΙΤΖΗΔΕΣ-0309

Το πρωτοχρονιάτικο δρώμενο «Καμήλες και Ντιβιτζήδες» στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού, το 1980 (φωτ.: αρχείο Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων)

Το πρωτοχρονιάτικο δρώμενο «Καμήλες και Ντιβιτζήδες» στο Νέο Μοναστήρι Δομοκού, το 1980 (φωτ.: αρχείο Μουσείου Ελληνικών Λαϊκών Μουσικών Οργάνων)

Πηγή: Πληροφορίες από pontos-news.gr