Με ενδιαφέρουσα παρέμβαση στο θέμα των αγροτικών κινητοποιήσεων η Ευαγγελία Λιακούλη, βουλευτής Λάρισας και Τομεάρχης Δικαιοσύνης Θεσμών και Διαφάνειας του ΠΑΣΟΚ ΚΙΝΑΛ, δίνει μια νέα διάσταση στο θέμα, συνδέοντας κρίσιμα σημερινά στοιχεία του πρωτογενή τομέα, με την ιστορία κατάρρευσης της εγχώριας βιομηχανίας ζάχαρης.
Συγκεκριμένα η κ Λιακούλη επισημαίνει:
«Όσα εκτυλίσσονται σήμερα στον πρωτογενή τομέα δεν είναι ούτε τυχαία, αλλά ούτε πρωτόγνωρα. Για όσους θυμούνται, πολλά στοιχεία της σημερινής κρίσης, παραπέμπουν σε μια παλιά, πικρή ιστορία: την ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης. Μιας βιομηχανίας στρατηγικής σημασίας, που στήριξε για δεκαετίες χιλιάδες αγρότες, εργαζόμενους και ολόκληρες τοπικές οικονομίες — κι όμως οδηγήθηκε συνειδητά στο λουκέτο.
Η ΕΒΖ δεν κατέρρευσε επειδή «ήταν προβληματική». Διέθετε πέντε εργοστάσια- κάποια από αυτά απόλυτα υγιή και με σημαντική κερδοφορία, κάλυπτε σχεδόν το σύνολο της εγχώριας ζήτησης σε ζάχαρη και εξασφάλιζε εισόδημα σε χιλιάδες τευτλοπαραγωγούς. Παρόλα αυτά, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αναδιάρθρωσης της αγοράς ζάχαρης, επί Κυβερνήσεως ΝΔ και Κώστα Καραμανλή, το 2006 η Ελλάδα αποδέχθηκε τη συρρίκνωση της παραγωγής της, με το πρόσχημα ότι «η ΕΒΖ θα μετασχηματιστεί». Το περίφημο αφήγημα της βιοαιθανόλης —ακόμη και για υγιή εργοστάσια όπως της Λάρισας, για το οποίο κάποιοι δώσαμε τότε μάχη στο Νομαρχιακό Συμβούλιο— δεν υλοποιήθηκε ποτέ. Επιβεβαιώθηκε δυστυχώς ότι ήταν ένα καλοστημένο παραμύθι! Οι δεσμεύσεις έμειναν στα χαρτιά, οι προθεσμίες χάθηκαν και τελικά τα εργοστάσια έκλεισαν. Η χώρα απώλεσε παραγωγική ικανότητα, εθνική αυτάρκεια και χιλιάδες θέσεις εργασίας, για να καταλήξει εισαγωγέας ενός βασικού αγαθού, καθώς όταν λειτουργούσαν τα εργοστάσια της ΕΒΖ, η εγχώρια παραγωγή κάλυπτε πλήρως ακόμη και τις εξαγωγικές ανάγκες, με παραγωγή πάνω από 300.000 τόνους την περίοδο αιχμής, ενώ πλέον η Ελλάδα εξαρτάται πλήρως από εισαγόμενη ζάχαρη — κυρίως από χώρες της Ε.Ε. και διεθνείς αγορές.
Σήμερα, το ίδιο μοτίβο επαναλαμβάνεται, πάλι από Κυβέρνηση της ΝΔ— αυτή τη φορά συνολικά και οριζόντια στον πρωτογενή τομέα.
Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι βρίσκονται στα μπλόκα όχι από επιλογή, αλλά γιατί δεν έχουν πού να επιστρέψουν. Χρέη, κατασχέσεις, δυσθεώρητο κόστος παραγωγής, έλλειψη ρευστότητας, καμία ουσιαστική παρέμβαση για τη μείωση της ψαλίδας από το χωράφι στο ράφι, που φτάνει ακόμη και πέντε φορές πάνω στην τελική τιμή. Οι κτηνοτρόφοι, δεν έχουν πια κοπάδια — και καμία προοπτική ανασύστασης. Για μελισσοκόμους και αλιείς, η κυβερνητική σιωπή είναι εκκωφαντική.
Την ίδια στιγμή, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, διέρρηξε οριστικά τη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ αγροτών και Κυβέρνησης.. Ένα δισεκατομμύριο ευρώ χάθηκε, με την κυβέρνηση να γνωρίζει — τουλάχιστον από το 2020 — τις καταγγελίες για οργανωμένα κυκλώματα, να «ευλογεί» την υπουργική προστασία και τις παρεμβάσεις, να ενθαρρύνει τις συνεννοήσεις με υψηλόβαθμους γαλάζιους κομματάρχες για την συστηματική διασπάθιση των ενισχύσεων. Κι όχι μόνο δεν παρενέβη, αλλά την συγκάλυψε πλήρως, αποκεφαλίζοντας όλους όσοι δεν συμφωνούσαν με τα άνομα σχέδια.
Το αποτέλεσμα ; Αγρότες από όλο το πολιτικό φάσμα ακραία εξοργισμένοι, με την κοινωνία – μέχρι και την Εκκλησία – δίπλα τους , καθώς είναι διάχυτη η αίσθηση βαθιάς αδικίας και πλήρους απαξίωσης του κράτους, ως εγγυητή δικαιοσύνης και ισονομίας.
Την ίδια ώρα, στο κλίμα της επιδεινούμενης κρίσης, βαραίνει η νέα ΚΑΠ και η συμφωνία Mercosur, που αλλάζουν ριζικά τους όρους του παιχνιδιού και εξεγείρουν τον αγροτικό κόσμο όλης της Ευρώπης.
Στη χώρα μας και πάλι κανένας ουσιαστικός δημόσιος διάλογος για το τεράστιο αυτό ζήτημα, ούτε εθνική στρατηγική, ούτε καν θεσμική συζήτηση για την επισιτιστική επάρκεια και την αυτάρκεια.
Οι αποφάσεις που δεσμεύουν το μέλλον της ελληνικής παραγωγής λαμβάνονται ερήμην των ίδιων των παραγωγών.
Όπως ακριβώς έγινε και με τη Ζάχαρη.
Τότε μας είπαν ότι «δεν γίνεται αλλιώς». Ότι «οι άνωθεν αποφάσεις είναι μονόδρομος». Ότι υπάρχει « αδιέξοδο και οφειλές..».
Η ιστορία της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης όμως, δεν είναι απλώς ένα παρελθόν που έκλεισε. Είναι ένα προειδοποιητικό παράδειγμα. Δείχνει τι συμβαίνει όταν η χώρα απεμπολεί την παραγωγική της βάση χωρίς σχέδιο, χωρίς κοινωνική συναίνεση και χωρίς εθνική στρατηγική. Όταν οι αποφάσεις λαμβάνονται ερήμην των ανθρώπων που παράγουν και ζουν από τη γη.
Σήμερα, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι δεν διαμαρτύρονται μόνο για το παρόν. Ζητούν κανόνες, διαφάνεια, δικαιοσύνη και ένα συνεκτικό σχέδιο που να τους επιτρέπει να παράγουν, να ζουν και να παραμένουν στον τόπο τους. Ζητούν ένα κράτος που να στέκεται δίπλα τους και όχι απέναντί τους.
Ο πρωτογενής τομέας δεν μπορεί να αντιμετωπίζεται ως «πρόβλημα προς διαχείριση». Είναι στρατηγικός πυλώνας για την οικονομία, την κοινωνική συνοχή και την ίδια την ασφάλεια της χώρας. Και όσο αυτό δεν αναγνωρίζεται στην πράξη, τα μπλόκα δεν θα είναι έκτακτο φαινόμενο, αλλά μόνιμο σύμπτωμα μιας βαθιάς πολιτικής αποτυχίας.
Αν δεν αλλάξει πορεία η χώρα, αν δεν υπάρξει εθνική στρατηγική για την παραγωγή, διαπραγμάτευση στην Ευρώπη με τόλμη και εθνική ψυχή, τότε η ιστορία της Ζάχαρης δεν θα είναι εξαίρεση.
Θα γίνει ο τραγικός μας κανόνας. Και τότε, δεν θα μιλάμε πια για κρίση.
Θα μιλάμε για συνειδητή εθνική απώλεια , που αγγίζει τα όρια – αν όχι τον πυρήνα !- της μειοδοσίας…».