Σε μια περίοδο έντονου αναβρασμού για τον αγροτικό κόσμο, με τις κινητοποιήσεις να βρίσκονται προ των πυλών και την οργή να ξεχειλίζει στα καφενεία της υπαίθρου μετά την τελευταία πληρωμή της Βασικής Ενίσχυσης, ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ, Ανδρέας Λυκουρέντζος, προχώρησε σε μια εφ’ όλης της ύλης παρέμβαση. Μιλώντας στο ΕΡΤnews, επιχείρησε να διαλύσει την «ομίχλη» γύρω από τις «εξαφανισμένες» ενισχύσεις, δίνοντας παράλληλα μια σημαντική είδηση για την επόμενη πληρωμή που θα τονώσει τη ρευστότητα των παραγωγών πριν από τα Χριστούγεννα.
Το κλίμα τις τελευταίες ημέρες είναι εκρηκτικό. Χιλιάδες αγρότες είδαν τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς να πιστώνονται με ποσά ψίχουλα ή, σε ακραίες περιπτώσεις, να μένουν μηδενικοί, καθώς τα χρήματα της Βασικής Ενίσχυσης συμψηφίστηκαν σχεδόν εξ ολοκλήρου με τις ασφαλιστικές εισφορές υπέρ του ΕΛΓΑ. Οι καταγγελίες για «αρπαγή» των ενισχύσεων έπεσαν βροχή, με τους παραγωγούς να κατηγορούν τον Οργανισμό ότι τους άφησε «ρέστους» ενόψει του χειμώνα.
«Δεν άλλαξε τίποτα»
Ο κ. Λυκουρέντζος δεν αρνήθηκε την πραγματικότητα που περιγράφουν οι αγρότες – ότι δηλαδή τα χρήματα κρατήθηκαν αμέσως – ωστόσο απέρριψε κατηγορηματικά τον ισχυρισμό περί αυθαίρετης ή ξαφνικής αλλαγής της πολιτικής του Οργανισμού. Η εξήγησή του βασίστηκε στη γραφειοκρατική, αλλά ουσιώδη διαδικασία της δήλωσης καλλιέργειας (ΟΣΔΕ).
«Σωστά είναι αυτά που λένε οι παραγωγοί», παραδέχτηκε αρχικά, για να περάσει αμέσως στην αντεπίθεση με τεκμήρια: «Δεν έχει αλλάξει τίποτα απολύτως από πέρυσι στις πληρωμές του ΟΠΕΚΕΠΕ και στις εισπράξεις της ειδικής ασφαλιστικής εισφοράς».
Ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ παρουσίασε στοιχεία που δείχνουν ότι η πλειονότητα των αγροτών έχει επιλέξει οικειοθελώς αυτόν τον τρόπο πληρωμής. Συγκεκριμένα, αποκάλυψε πως το 65% των παραγωγών – ποσοστό που μεταφράζεται σε εκατοντάδες χιλιάδες δικαιούχους – επιλέγει να μην πληρώσει την εισφορά με μετρητά από την τσέπη του κατά τη διάρκεια του έτους. Αντιθέτως, «εκχωρούν αυτό το δικαίωμα της είσπραξης με δική τους υπογραφή όταν καταθέτουν τη δήλωση καλλιέργειας».
Με απλά λόγια, ο αγρότης εξουσιοδοτεί το κράτος να τραβήξει τα ασφάλιστρα απευθείας από την επιδότηση, ώστε να είναι ασφαλιστικά ενήμερος χωρίς να εκταμιεύσει ρευστό νωρίτερα. «Αυτό συμβαίνει κάθε φορά», τόνισε ο κ. Λυκουρέντζος, σημειώνοντας πως το λογισμικό σύστημα λειτούργησε φέτος ακριβώς όπως και τα προηγούμενα χρόνια, εισπράττοντας – όπως είθισται – το 70% της οφειλόμενης εισφοράς σε αυτή τη φάση.
Γιατί φέτος αντιδρά ο αγροτικός κόσμος περισσότερο;
Εύλογα προκύπτει το ερώτημα: Αν η διαδικασία είναι η ίδια, γιατί φέτος οι αντιδράσεις είναι τόσο σφοδρές; Η απάντηση, σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΕΛΓΑ, δεν βρίσκεται στον παρονομαστή (εισφορές), αλλά στον αριθμητή (ύψος ενίσχυσης).
«Το πρόβλημα προέκυψε διότι η πληρωμή του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ήταν στην περσινή διάσταση», εξήγησε. Με την Βασική Ενίσχυση να είναι μειωμένη ή με αρκετούς αγρότες να έχουν δηλώσει καλλιέργειες με υψηλό ασφάλιστρο αλλά χαμηλότερη επιδότηση, η «ψαλίδα» έκλεισε εις βάρος του παραγωγού. Όταν το ποσό της επιδότησης μειώνεται, αλλά το ασφάλιστρο παραμένει σταθερό, το ποσοστό της παρακράτησης επί του συνόλου εκτοξεύεται, οδηγώντας σε αυτό το αποτέλεσμα-σοκ των μηδενικών υπολοίπων.
Ο κ. Λυκουρέντζος ήταν ξεκάθαρος πως δεν υπήρξε καμία κρυφή αύξηση στα ασφάλιστρα. «Ούτε αυξήσαμε την ειδική ασφαλιστική εισφορά», υπογράμμισε, θυμίζοντας πως οι συντελεστές παραμένουν «παγωμένοι» στο 4% για τη φυτική παραγωγή και στο 0,75% για το ζωικό κεφάλαιο, παρά τις πληθωριστικές πιέσεις και την αύξηση του ρίσκου λόγω κλιματικής αλλαγής.
120 εκατ. ευρώ πριν από τις εορτές
Πέρα από τις εξηγήσεις για το τι συνέβη, ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ θέλησε να δώσει και μια προοπτική για το τι έπεται, ανακοινώνοντας μια σημαντική τονωτική ένεση ρευστότητας. Σε μια κίνηση που στοχεύει να κατευνάσει τα πνεύματα αλλά και να καλύψει τις ανάγκες των πληγέντων, ανακοίνωσε ότι τα χρήματα που δεσμεύτηκαν τώρα, θα επιστρέψουν άμεσα στους δικαιούχους υπό μορφή αποζημιώσεων.
«Τα χρήματα που εισπράττει ο ΕΛΓΑ δεν πάνε κάπου αλλού, στους παραγωγούς πάνε. Στους ίδιους θα επιστρέψουν», ανέφερε χαρακτηριστικά. Το χρονοδιάγραμμα που έθεσε είναι σφικτό και δεσμευτικό: Πριν από τις εορτές.
Το συνολικό ποσό που θα διατεθεί ανέρχεται στα 120 εκατομμύρια ευρώ. Ο κ. Λυκουρέντζος ανέλυσε την προέλευση αυτού του ποσού, σημειώνοντας πως προκύπτει από τα περίπου 80 εκατομμύρια που εισπράττονται αυτές τις ημέρες μέσω των παρακρατήσεων, συν 40 εκατομμύρια ευρώ που διαθέτει ο Οργανισμός ως ταμειακό αποθεματικό για πρώτη φορά.
Αξίζει να σημειωθεί πως, σύμφωνα με τον ίδιο, πρόκειται για μια διαδικασία που γίνεται για πρώτη φορά με τέτοια ταχύτητα, καθώς θα δοθούν προκαταβολές έναντι αποζημιώσεων για ζημιές του τρέχοντος έτους (τις οποίες λογιστικά ανέφερε ως «ζημίες του 2025» εννοώντας την εκκαθάριση της τρέχουσας σεζόν), καλύπτοντας πλήγματα από παγετό, χαλάζι και άλλα φυσικά φαινόμενα. Στόχος είναι να μην περιμένουν οι αγρότες την άνοιξη για να δουν χρήματα, αλλά να πληρωθούν άμεσα όσοι έχουν υποστεί ζημιές και έχουν περάσει από το στάδιο των πορισμάτων.
Το «αγκάθι» του ΟΠΕΚΕΠΕ και οι έλεγχοι
Η συζήτηση δεν θα μπορούσε να μην επεκταθεί και στο ευρύτερο πρόβλημα των πληρωμών και της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενός οργανισμού που βρίσκεται υπό στενή επιτήρηση. Ο κ. Λυκουρέντζος υπερασπίστηκε την αυστηροποίηση των ελέγχων, αποσυνδέοντάς την από οποιαδήποτε διάθεση τιμωρίας των αγροτών. «Όταν αρχίζουν οι έλεγχοι αφορούν όλους», είπε με νόημα, υπενθυμίζοντας ότι η χώρα ελέγχεται από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία.
«Τα προβλήματα δεν λύνονται στα μπλόκα»
Τέλος, απευθυνόμενος σε όσους ετοιμάζονται να βγάλουν τα τρακτέρ στους δρόμους, ο Πρόεδρος του ΕΛΓΑ έστειλε μήνυμα διαλόγου, χρησιμοποιώντας όμως και αυστηρή γλώσσα απέναντι στη λογική των αποκλεισμών.
«Η Ελληνική Δημοκρατία με 50 χρόνια ζωής… δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα του μέλλοντος στο πεζοδρόμιο και με κλειστούς εθνικούς δρόμους», δήλωσε, καλώντας τους αγρότες σε συνεννόηση και όχι σε σύγκρουση.
Ως τελικό επιχείρημα για την στήριξη που παρέχει ο ΕΛΓΑ, παρέθεσε τα οικονομικά στοιχεία της τελευταίας εξαετίας. Όπως ανέφερε, ο Οργανισμός έχει καταβάλει αποζημιώσεις ύψους 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ, εκ των οποίων μόλις τα 800 εκατομμύρια προήλθαν από τις εισφορές των αγροτών. Το υπόλοιπο 1 δισεκατομμύριο καλύφθηκε από τον κρατικό προϋπολογισμό, καταρρίπτοντας – κατά τον ίδιο – τον μύθο ότι το κράτος δεν βάζει το χέρι στην τσέπη για την αγροτική ασφάλιση.