-«ΛΟΓΩ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΟΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ»
-«ΜΑΣ ΑΝΑΓΚΑΖΕΙ Ο ΔΕΔΔΗΕ» ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΕΙ Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΩΝ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Γ. ΚΟΥΚΟΥΤΣΗΣ
-«ΑΓΩΝΑΣ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΙΚΡΟΥΣ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ»
Ένα δυσοίωνο σκηνικό διαγράφεται για τον κλάδο των φωτοβολταϊκών στην Ελλάδα, με την υπερπαραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας να δημιουργεί ασφυκτικές συνθήκες για τους ιδιοκτήτες εγκαταστάσεων. Ο Γιάννης Κουκούτσης, πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Φωτοβολταϊκών Θεσσαλίας – Μηχανολόγος Μηχανικός, καταγόμενος από τη Λάρισα, περιγράφει με μελανά χρώματα την τρέχουσα κατάσταση και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επενδυτές του κλάδου.
Σύμφωνα με τον κ. Κουκούτση, το πρόβλημα του πλεονάσματος ενέργειας είναι υπαρκτό και διογκούμενο. Η σταθερή μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, από 54 TWh το 2018 σε 52 TWh το 2022, σε συνδυασμό με τη μη δημιουργία νέων ενεργοβόρων βιομηχανιών και τις υψηλές τιμές λιανικής που αποθαρρύνουν τη χρήση, δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα. Η κατάσταση επιδεινώνεται από τη σύνδεση 2,6 GW νέων φωτοβολταϊκών το 2024, που προσθέτουν 4 TWh στην παραγωγή, ενώ σε λειτουργία βρίσκονται ήδη 10 GW και άλλα 10 GW αναμένονται από υπό κατασκευή έργα, προσθέτοντας επιπλέον 15 TWh. «Προφανώς τόσο ρεύμα δεν χρειάζεται και δεν υπάρχει καμία περίπτωση να απορροφηθεί απ’ το δίκτυο», τονίζει χαρακτηριστικά ο κ. Κουκούτσης.
Αδιέξοδο με τις περικοπές
Οι συνέπειες αυτού του πλεονάσματος δεν άργησαν να φανούν, με τις περικοπές στην παραγωγή ενέργειας από τα φωτοβολταϊκά πάρκα να αποτελούν πλέον συχνό φαινόμενο. Ο μηχανισμός αυτών των περικοπών, όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Συνδέσμου, περιλαμβάνει πλέον και την εκ των υστέρων νομοθέτηση της τοποθέτησης μηχανισμού τηλε-ελέγχου ακόμη και σε λειτουργούντα πάρκα. «Η προμήθειά του βαραίνει εμάς, αλλά ακόμη η λειτουργία του δεν είναι εφικτή επειδή ο ΔΕΔΔΗΕ δεν μας προμήθευσε μέρος του εξοπλισμού που μας ανάγκασε να αγοράσουμε. Τελικά μας αναγκάζει να αναβοσβήνουμε τα πάρκα μόνοι μας, προσθέτοντας ταλαιπωρία, έξοδα και κίνδυνο στην σοβαρή οικονομική μας ζημία», καταγγέλλει ο κ. Κουκούτσης. Οι οικονομικές επιπτώσεις είναι σημαντικές, ειδικά σε συνδυασμό με τα υψηλά πρόστιμα μη συμμόρφωσης που αναφέρονται.
Η έλλειψη επαρκών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας επιτείνει το πρόβλημα των περικοπών. Ο κ. Κουκούτσης εκφράζει την άποψη ότι οι μπαταρίες θα μπορούσαν να εξομαλύνουν τις ημερήσιες διακυμάνσεις των τιμών στο Χρηματιστήριο Ενέργειας, αλλά δεν αποτελούν τη λύση στο πρόβλημα του ισοζυγίου. «Ακόμα και με πλήρη αποθήκευση, οι περικοπές θα ξεπεράσουν κατά πολύ το 20%. Άρα οι ιδιοκτήτες ΦΒ δεν μπορούν από εκεί να προσδοκούν ωφέλεια. Ακόμα δεν υπάρχουν εγκαταστάσεις αποθήκευσης στην Ελλάδα», επισημαίνει.
Παρά την ήδη υπάρχουσα υπερπαραγωγή, η αδειοδότηση νέων φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων συνεχίζεται. Ο κ. Κουκούτσης θεωρεί απαραίτητη την άμεση παρέμβαση της πολιτείας για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος και την προστασία των υφιστάμενων επενδύσεων. «Το πρώτο μέτρο είναι η διακοπή αδειοδότησης νέων ΦΒ πάρκων απ’ τον ΑΔΜΗΕ. Ο ΔΕΔΔΗΕ έπαψε ήδη απ’ το 2022 να δίνει νέες άδειες. Αυτός όμως είναι αρμόδιος για πάρκα μέχρι 1 MW – που αφορούν κυρίως εγχώριους μικροεπενδυτές. Ο ΑΔΜΗΕ εξακολουθεί και σήμερα να δίνει άδειες σε τερατώδεις εγκαταστάσεις των 50 – 300 MW, που ανήκουν σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους, συχνά ξένους, με διαφορετική χρηματοδοτική και λειτουργική δομή απ’ αυτή των μικροεπενδυτών. Αυτοί περισσότερο ενδιαφέρονται να δικαιολογήσουν τα θαλασσοδάνεια που εξασφαλίζουν απ’ τις τράπεζες, και τις επιδοτήσεις απ’ τα ποικιλώνυμα “Ταμεία”, παρά να παράγουν ρεύμα. Έχουμε τελικά το παράδοξο στην Ελλάδα να μην μπορείς να κάνεις ΦΒ του 1 MW, αλλά να μπορείς των 100 MW. Οι περικοπές δε, θα επιβαρύνουν εξίσου όλους, μικρούς και μεγάλους, παλιούς και νέους!», τονίζει με έμφαση.
Ως δεύτερο άμεσο μέτρο, ο Σύνδεσμος προτείνει την κλιμάκωση των περικοπών με βάση την ηλικία του πάρκου. «Είναι αδιανόητο αυτός που επένδυσε το 2019, όταν δεν υπήρχε καν υπόνοια περικοπών, να μπαίνει στο ίδιο καζάνι μ’ αυτόν που εμφανίζεται σήμερα, όταν οι περικοπές είναι ήδη γεγονός και η αύξησή τους βέβαιη», υπογραμμίζει ο κ. Κουκούτσης.
Πέρα από τις κρατικές παρεμβάσεις, ο Σύνδεσμος Ιδιοκτητών Φωτοβολταϊκών Θεσσαλίας αναζητά ενεργά λύσεις σε τοπικό επίπεδο, εστιάζοντας στη δημιουργία “φορτίων” και την αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας στην περιοχή. «Πέραν των παραπάνω μέτρων, δεν αναμένουμε λύσεις απ’ το κράτος που το ίδιο δημιούργησε το πρόβλημα. Τα πάρκα μας έγιναν και το ρεύμα τους πρέπει να καταναλωθεί. Η μοναδική λύση στο εμφανές πρόβλημα ισοζυγίου είναι η δημιουργία φορτίων, δηλαδή η κατανάλωση της ενέργειας τοπικά, χωρίς να μεσολαβεί το δίκτυο», εξηγεί ο κ. Κουκούτσης. Ο Σύνδεσμος προσδοκά από τους μηχανικούς της περιοχής την ανάπτυξη τεχνικών λύσεων για τη χρήση του ρεύματος στη γεωργία (άρδευση, λειτουργία μηχανημάτων, επεξεργασία προϊόντων) αλλά και σε άλλους τομείς όπως η λειτουργία αυτόνομων data centers. Ο ίδιος ο κ. Κουκούτσης δηλώνει ότι η εταιρεία του δραστηριοποιείται ήδη στην προώθηση τέτοιων τεχνολογιών.
Οι φόβοι για ένα ενδεχόμενο “φιάσκο” στην αγορά φωτοβολταϊκών είναι υπαρκτοί, με πιθανές αρνητικές συνέπειες για τις τράπεζες και τους επενδυτές. Ο κ. Κουκούτσης εκτιμά ότι η κατάσταση είναι σοβαρή και οι τράπεζες που χρηματοδότησαν έργα μετά το 2019 έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν. «Από ένα σβηστό πάρκο δεν μπορούν να πληρωθούν δόσεις. Οι παρατάσεις δανείων είναι επιβεβλημένες, όπως και η μείωση των επιτοκίων», τονίζει. Όσον αφορά το μέλλον του κλάδου, το βλέπει απομακρυσμένο από το δίκτυο και την κρατική διαχείριση, με την εμπιστοσύνη να έχει κλονιστεί.
Χρηματιστήριο ενέργειας
Αναφερόμενος στο αμφιλεγόμενο “Χρηματιστήριο Ενέργειας”, ο κ. Κουκούτσης το χαρακτηρίζει «τουλάχιστον σκανδαλώδες», ακολουθώντας μια συνταγή της ΕΕ. Εξηγεί ότι η τιμή της οριακής ποσότητας εφαρμόζεται σε ολόκληρη την παραγωγή, οδηγώντας σε παράδοξα φαινόμενα όπου μπορεί να καταγράφονται μηδενικές ή και αρνητικές τιμές για τους παραγωγούς, ενώ οι καταναλωτές πληρώνουν υψηλά τιμολόγια. «Ετσι μπορεί να βγαίνει μηδενική ή και αρνητική τιμή για εμάς, ενώ ο καταναλωτής πληρώνει ίσως τα ακριβότερα τιμολόγια παγκοσμίως!», σημειώνει και παραθέτει ένα παράδειγμα: «Δημοπρατούνται τα εισιτήρια μιας συναυλίας. Εσύ αγοράζεις νωρίς με € 10. Ο τελευταίος, έστω με € 100. Οταν πας την άλλη μέρα να την παρακολουθήσεις, δείχνεις το εισιτήριο και σου ζητάνε στο ταμείο άλλα € 90, επειδή αυτή ήταν η τελευταία τιμή! Ετσι καθορίζεται η τιμή στο κατ’ όνομα Χρηματιστήριο Ενέργειας. Είναι ότι πρέπει για χειραγώγηση των τιμών και τη δημιουργία υπερκερδών. Ετσι μπορεί να βγαίνει μηδενική ή και αρνητική τιμή για εμάς, ενώ ο καταναλωτής πληρώνει ίσως τα ακριβότερα τιμολόγια παγκοσμίως!»
Κραυγή αγωνίας από τη Θεσσαλία
Τα βασικά αιτήματα του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Φωτοβολταϊκών Θεσσαλίας προς την κυβέρνηση και τους αρμόδιους φορείς είναι σαφή: διακοπή των νέων αδειοδοτήσεων και χρονική κλιμάκωση των περικοπών. Επιπλέον, ζητούν να μην υπάρξουν γραφειοκρατικά εμπόδια στις προσπάθειες τους για την αξιοποίηση της περικοπτόμενης ενέργειας μέσω καινοτόμων τοπικών λύσεων. «Είμαστε αποφασισμένοι να σώσουμε τις επενδύσεις και τις ζωές μας και δεν θα καθίσουμε με τα χέρια σταυρωμένα να κοιτάμε τα πάρκα μας σβηστά. Αφού η κρατική διαχείριση μας έφερε εδώ, κι αφού πέραν των δύο αυτών μέτρων δεν μπορεί να προσφέρει όφελος, απαιτούμε να μη μπει από δω και πέρα εμπόδιο στο δρόμο μας. Λύσεις υπάρχουν, η τεχνολογία είναι σύμμαχός μας και τα μάτια μας ανοιχτά», καταλήγει ο κ. Κουκούτσης, στέλνοντας ένα ηχηρό μήνυμα για την ανάγκη άμεσης και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των προβλημάτων που απειλούν το μέλλον των φωτοβολταϊκών στην περιοχή.