Καμπανάκι κινδύνου ότι οι σκορπιοί «καταλαμβάνουν» τις πόλεις στη Βραζιλία κρούουν οι επιστήμονες καθώς όπως τονίζουν η ραγδαία αστικοποίηση και η κλιματική αλλαγή οδηγούν σε αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που υφίστανται τα τσιμπήματα τους.
Σύμφωνα με το σύστημα καταγραφής ασθενειών πάνω πό 1,1 εκατομμύρια τσιμπήματα καταγράφηκαν αναμέσα το 2014 και το 2023. Πρόκειται για αύξηση 250% στις αναφορές σύμφωνα με το άρθρο που δημοσιεύτηκε στην Επιθεώρηση Frontiers in Public Health.
Σύμφωνα με την έρευνα η αύξηση των κρουσμάτων αποδίδεται στην ταχεία, μη σχεδιασμένη αστικοποίηση – όπως οι φαβέλες – που χαρακτηρίζεται από πυκνή δόμηση και κακή απόθεση αποβλήτων. Αν και οι αστικές περιοχές καταπατούν περιοχές όπου ζουν ήδη οι σκορπιοί, δημιουργούν επίσης νέα περιβάλλοντα για να ευδοκιμήσουν, όπως αναφέρει ο Guardian.
«Η αστικοποίηση στη Βραζιλία έχει αναδιαμορφώσει ριζικά τα οικοσυστήματα», δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια, Μανουέλα Μπέρτο Πούκα, επίκουρη καθηγήτρια στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο. «Οι πόλεις προσφέρουν ακούσια όλα όσα χρειάζονται οι σκορπιοί: άφθονο καταφύγιο – σε τοίχους, αποχετεύσεις, μπάζα και οικοδομικά υπολείμματα- σταθερή ζεστασιά και αξιόπιστη παροχή τροφής με τη μορφή κατσαρίδων και άλλων ασπόνδυλων».
Αγαπούν ιδιαίτερα τους υπόνομους οι οποίοι είναι ζεστοί όλο το χρόνο, χωρίς να υπάρχουν εκεί σοβαρές απειλές για εκείνους και παρέχουν άφθονη τροφή, ειδικά κατσαρίδες. Ορισμένα είδη σκορπιών μπορούν να επιβιώσουν έως και 400 ημέρες χωρίς τροφή και είναι σε θέση να αναπαραχθούν χωρίς να ζευγαρώσουν, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εξάλειψή τους.
Επίσης τα θερμότερα καλοκαίρια και οι περίοδοι έντονων βροχοπτώσεων και ξηρασίας τους βοηθούν να αναπτυχθούν, καθώς έχουν την δυνατότητα να προσαρμόζονται σε ζεστά και υγρά περιβάλλοντα.
Προσωρινά δεδομένα για το 2024 υποδηλώνουν ότι οι σκορπιοί ήταν υπεύθυνοι για σχεδόν 200.000 τσιμπήματα και 133 θανάτους στη Βραζιλία. Μάλιστα, οι ερευνητές προβλέπουν δύο εκατομμύρια νέα κρούσματα μεταξύ 2025 και 2033.
«Η πραγματική κλίμακα αυτού του προβλήματος είναι πιθανότατα πολύ μεγαλύτερη από ό,τι υποδηλώνουν τα καταγεγραμμένα στατιστικά στοιχεία», τονίζουν οι ερευνητές, καθώς πολλοί άνθρωποι επιλέγουν να περιθάλψουν τους εαυτούς τους στο σπίτι ή να εγκαταλείψουν τη θεραπεία.
«Εργάζομαι σε μέρη όπου τα τσιμπήματα σκορπιών αποτελούν καθημερινό φόβο, ειδικά σε φτωχές και πολυσύχναστες περιοχές», δήλωσε η Πούκα.
«Οι αριθμοί μας έδειξαν ότι στο μέλλον το πρόβλημα θα είναι μεγαλύτερο από ό,τι είναι τώρα».
Οι ερευνητές ανέφεραν ότι το 0,1% των αναφερόμενων τσιμπημάτων οδηγούν σε θάνατο και τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι είναι οι πιο ευάλωτοι. Οι υγιείς άνθρωποι γενικά αναρρώνουν πλήρως, αλλά μπορούν να υποφέρουν από πόνο και δυσφορία για αρκετές ημέρες. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο, κάψιμο, πρήξιμο, ερυθρότητα, μυρμήγκιασμα και ναυτία.
Προηγούμενη έρευνα που «χαρτογράφησε» την κατανομή των σκορπιών στη Βραζιλία έδειξε τη δυνατότητα επέκτασης των οικοτόπων τους σε αστικές περιοχές, λόγω του θερμότερου και υγρού κλίματος.
Ανησυχητική αύξηση και σε άλλες χώρες
Η Βραζιλία, η Παραγουάη, η Βολιβία, το Μεξικό, η Γουιάνα και η Βενεζουέλα έχουν παρατηρήσει μια «ιδιαίτερα ανησυχητική αύξηση εμφάνισης ασθενειών λόγω των τσιμπημάτων από σκορπιούς τις τελευταίες δεκαετίες, η οποία εξελίσσεται σε μια σημαντική κρίση δημόσιας υγείας», ανέφεραν ακόμη οι ερευνητές της νέας μελέτης.
Στην Ευρώπη πιστεύεται ότι υπάρχουν περισσότερα από 35 είδη σκορπιού, αν και δεν υπάρχει ολοκληρωμένη έρευνα για το εύρος του πληθυσμού τους. Οι ερευνητές δήλωσαν ότι η πρόληψη ήταν το κλειδί. «Οι σκορπιοί ευδοκιμούν σε ακατάστατα, υγρά περιβάλλοντα. Διατηρείτε τις περιοχές καθαρές, σφραγίζετε τις ρωγμές στους τοίχους, χρησιμοποιείτε σήτες στις αποχετεύσεις και ελέγχετε πάντα τα παπούτσια, τις πετσέτες και τα ρούχα πριν τα χρησιμοποιήσετε», δήλωσε η Πούκα.
Από την πλευρά της η Δρ. Μανουέλα Γκονζάλεζ Σουάρεζ, καθηγήτρια οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Reading, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε: «Οι αριθμοί είναι πολύ υψηλότεροι από ό,τι θα περίμενα, με την έννοια ότι πρόκειται για σημαντική αύξηση». Ωστόσο, όπως σημείωσε η ευαισθητοποίηση για ένα ζήτημα θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει σε περισσότερες αναφορές.
Η Γκονζάλεζ Σουάρεζ πρόσθεσε ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να ανησυχούν υπερβολικά από την έρευνα: «Πολλοί άνθρωποι που δέχονται τσιμπήματα δεν έχουν σοβαρές ή θανατηφόρες αντιδράσεις και τα ποσοστά θνησιμότητας είναι σχετικά χαμηλά σε σύγκριση, για παράδειγμα, με εκείνα που οφείλονται σε τροχαία ατυχήματα ή βίαια εγκλήματα».
Πώς αντιδρά το βραζιλιάνικο σύστημα υγείας
Σημειώνεται ότι το βραζιλιάνικο σύστημα υγείας παρέχει δωρεάν θεραπεία για τσιμπήματα σκορπιού και σε ορισμένα νοσοκομεία και κέντρα έκτακτης ανάγκης διατίθεται αντίδοτο.
«Εάν κάποιος δεχθεί τσίμπημα, μην περιμένετε να επιδεινωθούν τα συμπτώματα – πηγαίνετε αμέσως στην πλησιέστερη μονάδα υγειονομικής περίθαλψης», δήλωσε μία από τους συγγραφείς της μελέτης, η καθηγήτρια Ελιάν Καντιάνι Αράντες από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο.
«Όλοι οι άνθρωποι είναι ευάλωτοι, ειδικά τα παιδιά, επειδή ένα μικρό τσίμπημα μπορεί να σκοτώσει ένα παιδί», πρόσθεσε.
Η καθηγήτρια Νιμπετίτα Ρέι Μπένετ του Πανεπιστημίου του Λέστερ, η οποία είναι πρόεδρος του Δικτύου Αποφυγής Θανάτων, δήλωσε ότι η μελέτη υπογράμμισε «την επείγουσα ανάγκη για δράση».
Η Πούτσα είπε ότι μια από τις πιο διαδεδομένες παρανοήσεις σχετικά με τους σκορπιούς είναι ότι είναι εχθροί μας. «Δεν είναι. Αυτά τα ζώα ενεργούν αμυντικά, όχι επιθετικά. Είναι μέρος του φυσικού κόσμου και παίζουν ουσιαστικό οικολογικό ρόλο, από τον έλεγχο των πληθυσμών παρασίτων έως τη διατήρηση της βιοποικιλότητας».
Πηγή: cnn.gr