Στις μέρες μας παρατηρείται μία αυξητική τάση ως προς την ευαισθητοποίηση του πληθυσμού αναφορικά με την Διαταραχή του Αυτιστικού Φάσματος (Αυτισμός). Αυτισμός είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που τα βασικά της χαρακτηριστικά είναι η μοναχικότητα, η επιθυμία για διατήρηση της ομοιότητας του περιβάλλοντος (αντιδρούν στις αλλαγές), ηχολαλία, υπερευαισθησία σε ερεθίσματα (στους πολύ δυνατούς ή περίεργους ήχους), στερεοτυπίες, εμμονές, ξεχωριστή μνήμη, απρόβλεπτες αντιδράσεις και απουσία βλεμματικής επαφής.
Τα άτομα αυτά παρουσιάζουν ελλείμματα στην κοινωνική συμπεριφορά, στην επικοινωνία, στη δημιουργική σκέψη και φαντασία. Στο παρόν άρθρο πρόκειται να ασχοληθούμε μόνο με τα ελλείματα του επικοινωνιακού τομέα και ύστερα θα παραθέσουμε έναν από τους εναλλακτικούς τρόπους επικοινωνίας σε περιπτώσεις που δεν έχει αναπτυχθεί ο λόγος. Μια ενδεικτική δυσκολία στον επικοινωνιακό τομέα είναι ότι εμφανίζουν αναπτυξιακή καθυστέρηση στη ροή ομιλίας του λόγου τους και σε ορισμένες περιπτώσεις δεν επιτυγχάνεται ποτέ. Ένα πρόσθετο χαρακτηριστικό γνώρισμα του επικοινωνιακού ελλείμματος είναι η απουσία βλεμματικής επαφής αφού το άτομο δεν αντιλαμβάνεται την χρησιμότητά της ή δεν κατορθώνει να εστιάσει στον συνομιλητή του. Πολλές φορές συναντάται μονοτονία στο λόγο τους, χωρίς τονικότητα, καθώς και κυριολεκτική χρήση της γλώσσας, αφού οι μεταφορές τούς είναι δυσνόητες.
Υπάρχουν στην ελληνόγλωσση και ξενόγλωσση βιβλιογραφία εναλλακτικές μέθοδοι επικοινωνίας και μία από τις πιο διαδεδομένες είναι:
Η Εντατική Αλληλεπίδραση είναι μία προσέγγιση που διευκολύνει την ανάπτυξη κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων ατόμων που βρίσκονται ακόμη σε ένα πρώιμο στάδιο της επικοινωνιακής εξέλιξης, η έχουν σοβαρές Μαθησιακές Δυσκολίες ή Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος. Έχει βασιστεί στο μοντέλο αλληλεπίδρασης μεταξύ του βρέφους και του ατόμου που το φροντίζει στη διάρκεια του πρώτου χρόνου της ζωής του.
Είναι πολύ αποτελεσματική για:
- Παιδιά και ενήλικες που βρίσκονται στο προγλωσσικό στάδιο, με λίγες ή περιορισμένες επικοινωνιακές συμπεριφορές
- Παιδιά και ενήλικες που είναι κοινωνικά αποσυρμένα, δηλαδή που δυσκολεύονται να αλληλεπιδράσουν με άλλους ανθρώπους, ή που μοιάζουν να αντλούν λίγη ή καθόλου ευχαρίστηση από την αλληλεπίδραση με άλλα άτομα.
- Παιδιά και ενήλικες που παρουσιάζουν κάποιες συμπεριφορές (υψηλά επίπεδα άγχους, εναντιωματική συμπεριφορά) που δυσκολεύουν την αλληλεπίδραση με τον περίγυρό τους.
- Παιδιά και ενήλικες με αυτισμό (λεκτικό ή μη) και επίσης εκείνους με καλές δεξιότητες επικοινωνίας, αλλά που χρειάζονται υποστήριξη με δεξιότητες- κλειδιά, όπως η ανάπτυξη της βλεμματικής επαφής, η αποκωδικοποίηση των εκφράσεων του προσώπου, η εναλλαγή σειράς στην ανταλλαγή συμπεριφορών, η ανάπτυξη και διεύρυνση του επιτονισμού του λόγου.
- Παιδιά και ενήλικες με Μαθησιακές Δυσκολίες.
- Παιδιά και ενήλικες με αισθητηριακές διαταραχές.
Υπάρχουν εξίσου γνωστές εναλλακτικές μέθοδοι επικοινωνιών όπως είναι το PECSκαι το ΜΑΚΑΤΟΝ. Τέλος, κρίνεται απαραίτητη η έγκαιρη διάγνωση της αναπτυξιακής αυτής διαταραχής, προκειμένου να είναι σε θέση το ίδιο το άτομο, η οικογένεια, καθώς και η κλινική ομάδα να γνωρίζουν πώς να το βοηθήσουν. Η συμβολή ενός κατάλληλα καταρτισμένου λογοθεραπευτή είναι ιδιαίτερα καθοριστική, αφού είναι σε θέση να εκπαιδεύσει το παιδί και τους γονείς στις παραπάνω εναλλακτικές επικοινωνιακές μεθόδους και άρα να το ενισχύσει ως προς την αυτονομία του και την συμπερίληψή του στο ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΑΝΕΛΛΟΣ – ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ
ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ «ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ»
ΡΗΓΑ ΦΕΡΡΑΙΟΥ 9, ΦΑΡΣΑΛΑ
ΤΗΛ. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: 2491400040