Ἀγαπητοί μου ἀδελφοί,
Πρεσβύτεροι καί Διάκονοι,
Ὁσιώτατοι Μοναχοί καί Μοναχές,
Εὐλογημένοι Χριστιανοί μου,
«Ἐπί τῆς θείας φυλακῆς
ὁ θεηγόρος Ἀββακούμ
στήτω μεθ’ ἡμῶν καί δεικνύτω
φαεσφόρον ἄγγελον
διαπρυσίως λέγοντα·
σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ,
ὅτι ἀνέστη Χριστός ὡς παντοδύναμος».
(Καταβασία δ΄ ᾠδῆς Κανόνος τοῦ Πάσχα)
Ἀφορμή στή σύνθεση τοῦ παρόντος εἱρμοῦ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκη-νός παίρνει ἀπό τόν προφήτη Ἀββακούμ, στόν ὁποῖο ἀνήκει ἡ τέταρτη βιβλική ὠδή. Τό χωρίο συγκεκριμένα ἀπό τό ὁποῖο ἐμπνέεται λέγει: «θά ἀναβῶ εἰς τό φυλάκιό μου, θά σταθῶ εἰς τήν σκοπιά μου· θά παραμονεύσω γιά νά δῶ τί θά εἴπη εἰς ἐμέ, τί θά ἀπαντήση εἰς τά παράπονά μου· Καί ὁ Κύριος ἀπεκρίθη…».
Μέ τήν ἐπίκληση τοῦ ἴδιου χωρίου τοῦ Ἀββακούμ ἀρχίζει τόν 45ο λόγο του εἰς τό ἅγιον Πάσχα καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Στό φυλάκιο μου θά σταθῶ μαζί μέ τόν Προφήτη σήμερα, μέ τήν δύναμη καί τήν θεωρία πού μοῦ δίνει τό ἅγιο Πνεῦμα καί θά ἐπισκοπεύσω καί θά γνωρίζω, τί θά μοῦ ὑποδείξει καί τί θά μοῦ πεῖ ὁ Κύριος. Καί κάθησα καί ἐπισκόπευσα· καί ἰδού ἀνήρ ἐπί τῶν νεφελῶν … καί ἡ ὅρασις ὡς ὅρασις ἀγγέλου … καί ἐβόησε φωνῇ μεγάλῃ καί εἶπε· Σήμερον σωτηρία τῷ κόσμῳ, ὅσος τέ ὁρατός καί ὅσος ἀόρατος».
Ὁ ἱερός ὑμνωδός, ἀκολουθώντας τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο, ἐφαρ-μόζει τά λόγια τοῦ προφήτου Ἀββακούμ στήν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου καί συγκε-κριμένα στήν ἐξαγγελία της ἀπό τόν ἄγγελο πού καθόταν πάνω στόν ἀποκυ-λισθέντα λίθο τοῦ τάφου τοῦ Κυρίου, ἐπιβεβαιώνοντας τίς Μυροφόρες καί ὅλους ἐμᾶς ὅτι· δέν εἶναι ἐδῶ! Διότι ἀνέστη, ὅπως εἶπεν· Ἐλᾶτε καί ἴδετε τόν τόπον, ὅπου ἔκειτο ὁ Κύριος (Ματθ. 28, 2,6).
Ἡ Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὡς κατ’ ἐξοχήν θαυμαστό γεγονός, ὑπερβαίνει τούς ὅρους τῆς φύσεως, εἶναι ἔργο τῆς θείας παντοδυναμίας.
Ὁ Χριστός ἠγέρθη ἐκ νεκρῶν κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο «διά τῆς δόξης τοῦ Πατρός» (Ρωμ.6, 4) ἤ, σύμφωνα μέ ἄλλη διατύπωση τοῦ ἰδίου Ἀποστόλου, «κατά τήν ἐνέργειαν τοῦ κράτους τῆς ἰσχύος αὐτοῦ, ἥν ἐνήργησεν ἐν τῷ Χριστῷ ἐγείρας αὐτόν ἐκ νεκρῶν» (Ἐφ. 1, 19-20).
Ἡ σωτηρία τοῦ κόσμου ὡς πηγή καί ἐγγύησή της ἔχει τήν Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ. Καί ὁ Χριστός, ἐπιλέγει ὁ ἱερός Δαμασκηνός, ἀναστήθηκε ὡς Παντοδύ-ναμος Θεός.
Ἀδελφοί μου ἠγαπημένοι,
Ὁ κόσμος μας ἔγινε δύσκολος, ἄκοσμος, ἔχασε τήν Χάρη του γιατί ἀπομα-κρύνθηκε ἀπό τήν πηγή τῆς Ζωῆς, τῆς Χαρᾶς, τῆς Ἀναστάσεως. Ἐμφιλοχωρεῖ σέ δύσκολους δρόμους ἀποστασίας, ἀμφισβήτησις καί ἀπιστίας.
Εἰς τό ὄνομα τῆς δημοκρατίας, τῆς δικαιοσύνης, τῶν ἀνθρωπίνων δικαιω-μάτων καί τοῦ συμφέροντος τῶν ἀνθρώπων οἱ ὁλίγοι ἐπιβάλλονται στούς πολ-λούς καί δημιουργοῦν πόνο, θλίψη καί ἀβεβαιότητα.
Ὅμως ὁ ἀναστημένος Σωτήρας μας Κύριος Ἰησοῦς Χριστός ξεπροβάλει ἐκ τοῦ Τάφου ὡραῖος καί ὡραιοποιεῖ τόν κόσμο, τόν ἀνακαινίζει, τόν ἀναδημιουργεῖ καί δίνει βεβαιότητα, δύναμη, χαρά, πορεία στούς ἀνθρώπους πού τόν δέχονται.
Ἄς ἀκούσουμε λοιπόν τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Θεολόγο στόν περίφημο 45ο λόγο του εἰς τό ἅγιο Πάσχα γιά νά ἐνσταλάξει στίς καρδιές μας τήν Χαρά τῆς Ἀναστάσεως.
[…] Ἄν εἶσαι Σίμων Κυρηναῖος, σήκωσε τό σταυρό καί ἀκολούθησέ Τον. Ἄν σταυρωθεῖς μαζί Του ὡς ληστής, γνώρισε τό Θεό σάν εὐγνώμων δοῦλος. Ἄν κί Ἐκεῖνος λογιάσθηκε μέ τούς ἀνόμους γιά χάρη σου καί τήν ἁμαρτία σου, γίνε σύ ἔννομος γιά χάρη Ἐκείνου. Προσκύνησε αὐτόν πού κρεμάσθηκε στό σταυρό γιά σένα, ἔστω κί ἄν κρέμεσαι κί ἐσύ. Κέρδισε κάτι κί ἀπ’ τήν κακία. Ἀγόρασε τή σωτηρία μέ τό θάνατο. Μπές μέ τόν Ἰησοῦ στόν Παράδεισο, ὥστε νά μάθεις ἀπό τί ἔχεις ξεπέσει. Δές τίς ἐκεῖ ὀμορφιές. Ἄσε τό ληστή πού γογγύζει, νά πεθάνει ἔξω μαζί μέ τή βλασφημία του. Κί ἄν εἶσαι Ἰωσήφ ὁ ἀπό Ἀριμαθαίας, ζήτησε τό σῶμα ἀπ’ τό σταυρωτή. Ἄς γίνει δικό σου αὐτό πού καθάρισε τόν κόσμο. Κί ἄν εἶσαι Νικόδημος, ὁ νυκτερινός θεοσεβής, ἐνταφίασέ τον μέ μύρα. Κί ἄν εἶσαι κάποια Μαρία ἤ ἡ ἄλλη Μαρία ἤ ἡ Σαλώμη ἤ ἡ Ἰωάννα, δάκρυσε πρωί – πρωί. Δές πρώτη τήν πέτρα σηκω-μένη, ἴσως δέ καί τούς ἀγγέλους κί αὐτόν τόν ἴδιο τόν Ἰησοῦ. Πές κάτι, ἄκουσε τή φωνή…. Κί ἄν σάν Θωμᾶς χωρισθείς ἀπ’ τούς συγκεντρωμένους μαθητές, στούς ὁποίους ἐμφανίζεται ὁ Χριστός, ὅταν τόν δεῖς, μήν ἀπιστήσεις. Κί ἄν ἀπιστήσεις, πίστεψε σ’ αὐτούς πού στό λένε. Κί ἄν οὔτε σ’ αὐτούς πιστέψεις, δείξε ἐμπιστοσύνη στά σημάδια τῶν καρφιῶν. Ἄν κατεβαίνει στόν Ἅδη, κατέβα μαζί Του. Γνώρισε καί τά ἐκεῖ μυστήρια τοῦ Χριστοῦ, ποιό εἶναι τό σχέδιο τῆς διπλῆς καταβάσεως, ποιός εἶναι ὁ λόγος της: ἁπλῶς σώζει τούς πάντες μέ τήν ἐμφάνισή Του ἤ κί ἐκεῖ ἀκόμα αὐτούς πού τόν πιστεύουν;
Τώρα δέ εἴμαστε ἀναγκασμένοι ν’ ἀνακεφαλαιώσουμε τό λόγο ὡς ἑξῆς: Δημιουργηθήκαμε, γιά νά εὐεργετηθοῦμε. Εὐεργετηθήκαμε, ἐπειδή δημιουργηθή-καμε. Μᾶς δόθηκε ὁ Παράδεισος, γιά νά εὐτυχήσουμε. Λάβαμε ἐντολή, γιά νά εὐδο-κιμήσουμε μέ τή διαφύλαξή της, ὄχι γιατί ὁ Θεός ἀγνοοῦσε αὐτό πού θά γινόταν, ἀλλά γιατί νομοθετοῦσε τό αὐτεξούσιο. Ἀπατηθήκαμε, γιατί μᾶς φθόνησαν. Ξεπέ-σαμε, γιατί παραβήκαμε τήν ἐντολή. Εἴμαστε ἀναγκασμένοι σέ νηστεία, γιατί δέ νηστεύσαμε…. Χρειασθήκαμε Θεό πού σαρκώθηκε καί πέθανε, γιά νά ζήσουμε. Νεκρωθήκαμε μαζί Του, γιά νά καθαρισθοῦμε. Ἀναστηθήκαμε μαζί Του, ἐπειδή μαζί Του καί νεκρωθήκαμε. Συνδοξασθήκαμε, ἐπειδή συναναστηθήκαμε.
Εἶναι πολλά μέν λοιπόν τά θαύματα τῆς τότε ἐποχῆς: Θεός πού σταυρώνεται, ἥλιος πού σκοτίζεται καί πάλι ἀνατέλλει (γιατί ἔπρεπε καί τά κτίσματα νά συμπάσχουν μέ τόν Κτίστη). Καταπέτασμα πού σχίζεται, αἷμα καί νερό πού χύνεται ἀπ’ τήν πλευρά (τό μέν αἷμα, γιατί ἦταν ἄνθρωπος, τό δέ νερό γιατί ἦταν πάνω ἀπ’ τόν ἄνθρωπο). Γῆ, πού σείεται, πέτρες πού σχίζονται γιά χάρη τῆς πέτρας (πού εἶναι ὁ Χριστός), νεκροί πού ἀνασταίνονται, ὡς ἐπιβεβαίωση τῆς τελευταῖας καί κοινῆς ἀναστάσεως.
Ἀλλ’ ὦ Πάσχα, τό μέγα καί ἱερό, πού καθαρίζεις τόν κόσμο ὅλο! Ὦ Λόγε Θεοῦ καί φῶς καί ζωή καί σοφία καί δύναμη! Γιατί χαίρομαι μ’ ὅλα σου τά ὀνόματα! Ὦ γέννημα κί ὁρμή καί σφραγίδα τοῦ μεγάλου νοῦ ! Ὦ Λόγε πού νοεῖσαι κί ἄνθρωπε πού φαίνεσαι, ὁ ὁποῖος φέρεις τά πάντα προσδεδεμένα στό λόγο τῆς δυνάμεώς σου! Τώρα μέν ἄς δεχθεῖς τό λόγο αὐτό, ὄχι ὡς ἀπαρχῆ, ἀλλ’ ὡς συμπλήρωση ἴσως τῆς δικιάς μας καρποφορίας, εὐχαριστία τό ἴδιο κί ἱκεσία, γιά νά μήν κακοπάθουμε ἐμεῖς τίποτε περισσότερο πέρα ἀπ’ τούς ἀναγκαίους κόπους κί ἱερούς πόνους γιά τίς ἐντολές σου, μέ τούς ὁποίους ζήσαμε μέχρι τώρα. (Μετάφραση π. Γ. Δορμπαράκη).
Ἡ χαρά τῆς Ἀναστάσεως ἂς πλημμυρίσει τίς καρδιές ὅλων μας!
ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ ἀδελφοί μου!
Μέ ἀναστάσιμες εὐχές
Ὁ Μητροπολίτης Σας
† Ὁ Θεσσαλιώτιδος καί Φαναριοφερσάλων
Τιμόθεος