Αθ. Σιαφαρίκα: «Κυψελοχώρι: όταν ένα διεθνές πρόβλημα γίνεται τοπικό»

Επισκέφθηκα το Κυψελοχώρι προκειμένου να συνομιλήσω η ίδια με τους κατοίκους της περιοχής ως προς τη διαφαινόμενη διαμόρφωση προσφυγικής δομής στην περιοχή. «Μπορεί ένα στρατόπεδο, ήδη σε παύση λειτουργίας, να αποτελέσει επαρκή και αποτελεσματική δομή φιλοξενίας προσφύγων; Ιδίως όταν κατά το παρελθόν, η ίδια δομή απέτυχε προς το σκοπό αυτό;». Αυτό είναι το φλέγον ερώτημα που απασχολεί την τοπική κοινωνία των Τεμπών, αλλά και το σύνολο του Νομού μας, καθώς η ύπαρξη ήδη μίας δομής φιλοξενίας στο Κουτσόχερο, και η προοπτική δεύτερης στο Κυψελοχώρι, «ανοίγει την πόρτα» για μελλοντική περαιτέρω αύξηση αντίστοιχων δομών στον Νομό μας και, άρα, ενίσχυση  των προσφυγικών ροών στην περιοχή μας.

Όπως έχουν ήδη επισημάνει οι αρμόδιοι φορείς (αστυνομία, κοινωνία των πολιτών κλπ.) εγείρονται σοβαρά ζητήματα για την καταλληλόλητα του στρατοπέδου «ΖΩΓΑ», ιδίως με γνώμονα την ασφάλεια των κατοίκων της περιοχής, τις συνθήκες υγιεινής των ίδιων των προσφύγων κλπ. Άλλωστε, έχουν εκφραστεί έντονες αντιρρήσεις και για την πιθανότητα παρουσίας στρατιωτικών στις δομές, η οποία, εντούτοις, θα ήταν αλυσιτελής,  λόγω των περιορισμών οπλοφορίας εκτός στρατοπέδου.

Φαίνεται δε ότι τόσο η απερχόμενη δημοτική αρχή, όσο και η ηγεσία των αρμόδιων υπουργείων, δεν φρόντισαν να διασκεδάσουν τις ανησυχίες των πολιτών, παρουσιάζοντας αφενός τα κριτήρια επιλογής της εν λόγω δομής, αφετέρου δε ένα συνεκτικό σχέδιο για τη διαμόρφωση της δομής στο Κυψελοχώρι, αλλά και τον γενικότερο σχεδιασμό για την περιοχή.

Σε κάθε περίπτωση, το προσφυγικό αποτελεί ένα πολυεπίπεδο πρόβλημα, με πολλές διαστάσεις (διεθνή, ευρωπαϊκή και εθνική), του οποίου τα αίτια τυγχάνουν εκτός του εθνικού μας ελέγχου και, όμως, τις συνέπειές του προβλήματος – αθρόες μεταναστευτικές ροές – καλούμαστε να διαχειριστούμε σε τοπικό, ιδίως, επίπεδο. Είναι ένα γενικευμένο φαινόμενο των καιρών άλλωστε, το οποίο έχει επισημάνει ο διάσημος κοινωνιολόγος Zugmunt Bauman στο βιβλίο του «Ρευστοί Καιροί», ότι, δηλαδή, οι τοπικές κοινωνίες καλούνται να αντιμετωπίσουν ζητήματα με διεθνή διάσταση χρησιμοποιώντας τα περιορισμένα μέσα που διαθέτουν.

Η πολυεπίπεδη διάσταση του προβλήματος δε καλεί σε διάκριση των λύσεων και δράσεων που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση του ζητήματος. Έτσι, εν τάχει, η παύση των διενέξεων στη Μέση Ανατολή, η οποία προκαλεί τη μεγάλη μετακίνηση πληθυσμών προς την Ευρώπη, καλεί σε εντατικοποίηση των διπλωματικών διεργασιών σε διεθνές και ευρωπαϊκό επίπεδο. Ταυτόχρονα, όμως, και έως την οριστική επίλυση του προβλήματος, η οποία όπως αναφέρθηκε μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε διεθνές επίπεδο, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διαμορφώσει ένα συνολικό και αποτελεσματικό, πανευρωπαϊκό σχέδιο για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, αφενός σε επίπεδο ανεύρεσης οικονομικών πόρων για τη δημιουργία κατάλληλων και επαρκών υποδομών υποδοχής, ώστε να διασφαλισθεί η δημόσια τάξη και η δημόσια υγεία στις χώρες και τόπους υποδοχής, αφετέρου σε επίπεδο διαμόρφωσης πολιτικών  υποδοχής και μερικής ενσωμάτωσης, προκειμένου ο πολυπολιτισμικός χαρακτήρας των νεοφερμένων να μη διασαλεύσει την κοινωνική ειρήνη και συνοχή των κοινωνιών υποδοχής.

Η ανεπιφύλακτη αποδοχή των νόμων, των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των κρατών μελών αποτελεί την αδιαπραγμάτευτη προϋπόθεση για την μεσοπρόθεσμη και , τυχόν, μακροπρόθεσμη παραμονή, αλλά και την απάντηση στα διαρκώς ανερχόμενα ακροδεξιά κινήματα, τα οποία ενισχύθηκαν μετά την αποτυχία της Αριστεράς να διαχειρισθεί το πρόβλημα.

Σε κάθε περίπτωση και ενόψει των ανωτέρω, η πλήρης αδιαφάνεια με την οποία εξελίσσεται η διαδικασία επιλογής και διαμόρφωσης της δομής στο Κυψελοχώρι, ως μόνιμης και όχι απλά προσωρινής διαμονής (transition camp) δομή, βρίσκει τόσο τους κατοίκους της περιοχής κάθετα αντίθετους. Οι αρμόδιοι φορείς οφείλουν άμεσα να διασαφηνίσουν και να δημοσιοποιήσουν τον σχεδιασμό για την περιοχή, ώστε να μπορούν να ελεγχθούν.  Διαφάνεια, δημόσιος διάλογος και λογοδοσία βρίσκονται άλλωστε την καρδιά του δημοκρατικού μας πολιτεύματος.