«Κατ’ αρχάς να πω, ότι η συζήτηση στην Επιτροπή μας γίνεται στη σκιά της μεγάλης καταστροφής, με την πύρινη λαίλαπα να αφήνει έντονα τα σημάδια της σε ένα μνημείο του οικουμενικού πολιτισμού, αναφέρομαι στη φωτιά στην Παναγία των Παρισίων και με αφορμή αυτό θα ήθελα να προβληματιστούμε για το πόσο ασφαλή είναι τα μνημεία μας, πόσο ασφαλής είναι η πυρασφάλεια στα μνημεία της χώρας.
Κυρία Πρόεδρε,
θέλω να ευχαριστήσω πραγματικά για την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα ενημέρωση, που μας έκανε ο κ. Ξανθόπουλος και τη μελέτη που καταγράφει προβλήματα και παθογένειες, που μας ταλανίζουν χρόνια.
Διαβάζοντας την απόφαση της σύστασης της Επιτροπής βλέπει κανείς ότι σκοπός της είναι να διερευνήσει και να αποφανθεί για τις υποκειμενικές αιτίες των πυρκαγιών της 23ης και 24ης Ιουλίου του 2018. Στην Έκθεση της Επιτροπής, βεβαίως δεν γίνεται καμία ουσιαστική συγκεκριμένη αναφορά και αξιολόγηση των αιτίων και των συνθηκών στην τραγική αυτή πυρκαγιά, από την οποία θρηνήσαμε 100 νεκρούς. Θα έλεγα ότι καλώς δεν γίνεται και γίνεται μια ευρύτερη προσέγγιση για τα αίτια των πυρκαγιών στη χώρα και πώς μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε στο μέλλον.
Άλλωστε το πόρισμα της Δικαιοσύνης είναι αυτό που έχει ήδη αποφανθεί και εκθέτει νομίζω την Κυβέρνηση. Δεν υπήρξαν, ούτε οργανωμένες προσπάθειες, οργανωμένο σχέδιο αποσταθεροποίησης, πολλαπλές εστίες πυρκαγιών, αυτά όλα που ακούγαμε, ότι επιβεβαιώνουν δορυφορικά μέσα. Το πόρισμα νομίζω ότι δικαιώνει τους ειδικούς, που υποστήριζαν ότι, εάν ο κρατικός μηχανισμός είχε λειτουργήσει στοιχειωδώς, ο χρόνος επαρκούσε για να σωθούν δεκάδες ζωές συμπολιτών μας, γιατί δεν υπήρχε καν ενημέρωση των κατοίκων του Ματιού για την πυρκαγιά και διαψεύδει, βεβαίως, ότι κύρια αιτία της τραγωδίας ήταν η άναρχη δόμηση και η κλιματική αλλαγή.
Στις 8 Αυγούστου 2018, 16 ημέρες μετά την τραγωδία, ο Πρωθυπουργός από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εξήγγειλε την κατάργηση της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας και την αναβάθμιση της με ένα νέο όργανο την Εθνική Υπηρεσία Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών. Μάλιστα εξήγγειλε ότι αυτής της νέας Υπηρεσίας Διαχείρισης Εκτάκτων Αναγκών θα προΐσταται ένα πρόσωπο εγνωσμένου κύρους, που βεβαίως με απόλυτα αξιοκρατικά κριτήρια θα επιλέγεται. Αντ’ αυτού, είδαμε την επιλογή του κ. Ταφίλη, ο οποίος διαδέχθηκε τον κ. Καπάκη, ο οποίος βεβαίως είναι γνωστό ότι έχει μια κομματική διαδρομή.
Για τις ευθύνες της Κυβέρνησης δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω. Νομίζω ότι παραιτήσεις που ακολούθησαν τη συνέντευξη τύπου, στην οποία αλληλοσυγχαίρονταν οι πρωταγωνιστές εκείνης της ανείπωτης τραγωδίας, μιλώ για την πολιτική και τη φυσική ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη και των Σωμάτων Ασφαλείας, οι παραιτήσεις αυτών -ουσιαστικά πρόκειται για καρατομήσεις- είναι μια έμμεση αναγνώριση των λαθών και των παραλείψεων που υπήρξαν. Υπήρξε η παραίτηση του κυρίου Τόσκα από Υπουργός Προστασίας του Πολίτη, η παραίτηση του κυρίου Καπάκη από Γενικός Γραμματέας της Γενικής Γραμματείας Πολιτικής Προστασίας, η παραίτηση του κυρίου Τερζούδη από την ηγεσία της Πυροσβεστικής και η παραίτηση του αρχηγού της ΕΛΑΣ.
Θα ανέμενε, λοιπόν, κανείς ότι μετά από αυτή την ανείπωτη τραγωδία να τρέξουν όλα πολύ πιο γρήγορα. Ο Πρωθυπουργός εξήγγειλε τη νέα αυτή αρχή στις 8 Αυγούστου του 2018. Στις 20 Δεκεμβρίου του 2018 σε αυτήν την αίθουσα είχαμε την τιμή να φιλοξενούμε τον αρμόδιο επίτροπο της ΕΕ τον κύριο Στυλιανίδη, ο οποίος μας ενημέρωσε για το νέο ευρωπαϊκό μηχανισμό πολιτικής προστασίας. Ρωτήσαμε, λοιπόν, την παριστάμενη Υπουργό Προστασίας του Πολίτη, την κυρία Γεροβασίλη, πότε θα ολοκληρωθεί αυτή η νέα αρχή, πότε θα μας φέρει τη νέα θεσμική πρωτοβουλία στη Βουλή για ψήφιση και επικύρωση. Η Υπουργός μας είπε αρχές του χρόνου θα είναι έτοιμο και μάλιστα γύρισε στον παριστάμενο Γενικό Γραμματέα της Πολιτικής Προστασίας τον κ. Ταφίλη και είπε: ‘‘έτσι δεν είναι κύριε Ταφίλη;’’. Ο κ. Ταφίλης απαντά ‘‘στο πρώτο δεκαήμερο’’,και η κυρία Γεροβασίλη σχολιάζει ‘‘το κάνω αυτό για να δεσμεύεται ο κύριος Ταφίλης γιατί πρέπει η καινούργια αντιπυρική περίοδος να βρει τη χώρα θωρακισμένη’’. Όπως ξέρετε η νέα αντιπυρική περίοδος ξεκινάει σε λίγες μέρες, την 1ηΜαΐου, και ακόμη δεν έχουμε το νομοσχέδιο.
Θα αποφύγω να σχολιάσω τον αφορισμό του κυρίου Φάμελλου ότι δεν είχε η χώρα μέχρι σήμερα δασική πολιτική. Κατανοώ κύριε Υπουργέ τη σκοπιμότητα της υπερβολής. Πολλοί είναι αυτοί οι οποίοι επιχειρούν να απαξιώσουν το έργο των προκατόχων τους, προκειμένου να φωτίσουν περισσότερο τη δική τους διαδρομή.
Άκουσα, όμως, πολύ ενδιαφέρουσες επισημάνσεις από τον κύριο Ξανθόπουλο για το κόστος της καταστολής σε σχέση με την πρόληψη, όπου πραγματικά είναι κάτι που πρέπει να μας προβληματίσει και να δούμε τι πρέπει να κάνουμε επ’ αυτού. Άκουσα τις ενστάσεις σας για την αποτελεσματικότητα της πυρόσβεσης με εναέρια μέσα. Εκεί νομίζω ότι θα πρέπει να εστιάσουμε περισσότερο στο γεγονός ότι η πυρόσβεση με εναέρια μέσα έχει άμεση αποτελεσματικότητα όταν ξεσπάει η πυρκαγιά, διότι όπως εύστοχα γράφεται και στην έκθεση εάν υπάρχουν υψηλά μποφόρ δεν μπορούν καν να σηκωθούν. Νομίζω ότι είναι εύστοχες οι παρατηρήσεις για την αναζωογόνηση της υπαίθρου. Όλα αυτά τα γραφήματα που έχετε για τη δημογραφική γήρανση του αγροτικού πληθυσμού και την ερήμωση της περιφέρειας. Σίγουρα η βόσκηση λειτουργούσε ως ένας μηχανισμός πυροπροστασίας, δεν υπήρχε όλη αυτή η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη βιομάζας που λειτουργεί ως καύσιμη ύλη και τροφοδοτεί τις πυρκαγιές και τις φωτιές αλλά νομίζω ότι ανάλογη μείωση αγροτικού πληθυσμού έχουμε σε όλη την Ευρώπη και σε πιο δραματικά νούμερα από εμάς.
Βλέπω τις παρατηρήσεις και τις προτροπές να υπάρχει, αν θέλετε, μεγαλύτερη αξιοποίηση κονδυλίων για τη στήριξη του πρωτογενούς τομέα. Ευχής έργο θα είναι για να ξανά αναζωογονηθεί η ύπαιθρος χώρα αλλά δεν νομίζω ότι μπορεί άμεσα να έχουμε αποτελέσματα.
Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πρόταση είναι αυτή για το «αντιπύρ». Εγώ ξέρω ότι, στα παιδικά μου χρόνια τουλάχιστον, όταν πηγαίναμε με το πατέρα μου να κάψουμε καλαμιές στονθεσσαλικό κάμπο και βλέπαμε τη φωτιά να μας φεύγει, πηγαίναμε σε μεγαλύτερη απόσταση, τραβάγαμε δυο αυλακιές με το αλέτρι και βάζαμε φωτιά εμείς κατά μήκος της αυλακιάς ούτως ώστε η φωτιά όταν θα έρθει με ένταση να βρει καμένη περιοχή.
Νομίζω ότι δύο είναι τα βασικά θέματα που θέτετε με την έκθεσή σας. Το πρώτο είναι η δημιουργία και η λειτουργία του ΟΔΙΠΥ και νομίζω ότι είναι προς τη σωστή κατεύθυνση γιατί στη χώρα έχουμε πολλούς δημόσιους φορείς που ασχολούνται με την πυρόσβεση, έχουμε κάθετες δομές, αλλά απουσία οριζόντια διασύνδεσης και συνεργασίας. Επιτρέψτε, ωστόσο, να πω, ότι πρόβλεψη για αντίστοιχη αρχή υπήρχε στο 4249/2014, η σύσταση Συντονιστικής Αρχής Πολιτικής Προστασίας στην οποία, όμως, ποτέ δεν προχώρησε η κυβέρνηση. Αλλά έστω και τώρα είναι θετικό αυτό.
Το δεύτερο που λέτε ότι πρέπει να γίνει είναι η δημιουργία του Δασικού Σώματος. Εκεί χρειάζεται, νομίζω, να γίνει ακόμη περισσότερη συζήτηση και τούτο διότι το 1998 καταργήθηκε η δασοπυρόσβεση από το δασικό σώμα και πέρασε στο πυροσβεστικό σώμα. Δεν ξέρω εάν μια μικρή χώρα μπορεί να έχει δύο σώματα ταυτόχρονα -γιατί λέτε ότι σε ορίζοντα πενταετίας θα αναλάβουν και την πυρόσβεση σε αμιγώς δασικές περιοχές, οι δασικές υπηρεσίες. Θα βοηθούσε να είχαμε μια καλύτερη εικόνα για το τι γίνεται σε χώρες με ομοειδή δεδομένα με εμάς, είτε του ευρωπαϊκού νότου ή άλλων χωρών. Υπάρχει και εκεί δεύτερο σώμα δασοπυρόσβεσης;
Θα είχε πολύ μεγαλύτερο ενδιαφέρον η συζήτηση επί του πορίσματος εάν γινόταν, κυρία Πρόεδρε, αφού η έκθεση αυτή είχε δοθεί σε όλους τους εμπλεκόμενους και είχαμε τις παρατηρήσεις τους. Καμία έκθεση δεν είναι η εξ αποκαλύψεως αλήθεια και μπορεί να επιδέχεται βελτιώσεων και παρατηρήσεων. Θα είχε ενδιαφέρον, αν επί της εκθέσεως αυτήςείχαμε παρατηρήσεις από την πυροσβεστική υπηρεσία, την αεροπορία και το στρατό -που συμβάλλουν επίσης στην πυρόσβεση- την ΕΝΠΕ και την ΚΕΔΕ, την αυτοδιοίκηση, που και αυτή έχει ένα μεγάλο μέρος ευθύνης με τους δρόμους, που λέτε ότι πολλές φορές λαμβάνουν χρήματα και δεν καθαρίζονται, και την αστυνομία. Θα είχε ενδιαφέρον να είχαμε τις παρατηρήσεις αυτών των εμπλεκόμενων φορέων επί του πορίσματος, για να μπορέσουμε και εμείς να κάνουμε μια ακόμη πιο στοχευμένη, με παρατηρήσεις, συζήτηση.
Σας ευχαριστώ».