Πραγματοποιήθηκε σήμερα (24/11) παρουσία γονέων και εκπαιδευτικών στο παιδικό σταθμό του Νέου Μοναστηρίου Φθιώτιδας ενημέρωση με θέμα τις δυσκολίες λόγου στην προσχολική ηλικία & η επίδραση στην συμπεριφορά του παιδιού, ομιλία – ενημέρωση από το Διεπιστημονικό κέντρο Λογοθεραπείας Μαγδαληνής Τσοβάρα-Γκόβαρη σε συνεργασία με την υπεύθυνη κ. Μπίμπου, καθώς και με την ψυχολόγο του κέντρου κα Παπαευαγγέλου Σταυρούλα όπου συζητήθηκαν και αναλύθηκαν τα παρακάτω:
Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας στην προσχολική ηλικία επηρεάζουν την επικοινωνιακή επάρκεια του παιδιού, έχουν επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και επηρεάζουν σημαντικά τη μαθησιακή τους ικανότητα.
Ανάλογα με την ηλικία του, θα πρέπει να ανησυχούμε όταν το παιδί:
• 18 μηνών λέει μόνο φωνήεντα και καθόλου σύμφωνα. Χρησιμοποιεί 2-3 λέξεις αλλά δεν τις χρησιμοποιεί πάντα για να δηλώσει το ίδιο πράγμα, π.χ. βλέποντας τη μαμά λέει “μαμά”, αλλά το λέει κι όταν βλέπει τον μπαμπά τον αδελφό κ.λ.π.
• 2 χρόνων όταν το λεξιλόγιο του, εκτός από το “μαμά”, αποτελείται από λίγες λέξεις και δεν παραθέτει δύο λέξεις, σχηματίζοντας προτάσεις του τύπου “μαμά πα” δηλαδή “η μαμά πάει έφυγε”.
• 3 χρόνων όταν η ομιλία του εξακολουθεί να είναι δύσκολα αντιληπτή, το λεξιλόγιο του περιορισμένο σε ουσιαστικά και λίγα ή καθόλου ρήματα, δεν χρησιμοποιεί άρθρα, επίθετα, επιρρήματα, προθέσεις, δεν έχει την έννοια του πληθυντικού και δεν σχηματίζει απλές προτάσεις π.χ. “η Άννα πίνει γάλα”.
• 4 χρόνων όταν οι προτάσεις του είναι μικρές και όχι σωστά οργανωμένες, π.χ. λέει “όχι φάω” αντί να λέει “δεν θέλω να φάω”, ή λέει “θέλω να πάω τι κούνιε” αντί να λέει “θέλω να πάω στις κούνιες” Η ομιλία του δεν είναι πάντα κατανοητή π.χ. αφαιρεί συλλαβές από πολυσύλλαβες λέξεις, δεν λέει απλά συμπλέγματα συμφώνων όπως “κλαίω”, “πλένω”. Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.
• 5 χρόνων όταν το λεξιλόγιο του είναι περιορισμένο, και οι προτάσεις του μικρές και φτωχές σε περιεχόμενο. Σ’ αυτή την ηλικία το παιδί πρέπει να χρησιμοποιεί προτάσεις με 10-11 λέξεις. Όταν δεν μπορεί άνετα να διηγηθεί ένα γεγονός και στην ομιλία του κάνει πολλά σφάλματα. Σ’ αυτή την ηλικία υπάρχει ανοχή μόνο για τους φθόγγους “σ”, “δ”, “θ” και “ρ” τους οποίους μπορεί ακόμα να μην προφέρει σωστά. Και αυτοί οι φθόγγοι όμως θα πρέπει να έχουν αυτοματοποιηθεί και διορθωθεί μέχρι την ηλικία των 6 χρονών.
Η Λογοθεραπεία αφορά σε παιδιά με τις ακόλουθες διαταραχές:
- Αναπτυξιακές διαταραχές ομιλίας
- Αρθρωτικές διαταραχές
- Φωνολογικές διαταραχές
- Δυσαρθρία
- Διαταραχές στη ροή της ομιλίας (τραυλισμός, ταχυλαλία)
- Αναπτυξιακές γλωσσικές διαταραχές
- Ειδική Γλωσσική Διαταραχή
- Γλωσσικές δυσκολίες που οφείλονται σε νοητική υστέρηση
- Βαρηκοΐα – κώφωση
- Διαταραχές χρήσης της γλώσσας- Πραγματολογικές Διαταραχές (Αυτισμός, Σύνδρομο Asperger,
- Σημασιολογική – Πραγματολογική διαταραχή)
- Μαθησιακές δυσκολίες
- Διαταραχές στη σίτιση και κατάποση (δυσφαγία).
Πως μπορούμε να ενισχύσουμε την ομιλία και τον λόγο των παιδιών
- Δώστε χρόνο στο παιδί σας να δείτε τι το ενδιαφέρει και πριν του μιλήσετε εξασφαλίστε την προσοχή του
- Δώστε του ευκαιρίες για επικοινωνία και χρόνο για να απαντήσει, βάζοντας έτσι τις βάσεις για τις αρχές της συζήτησης
- Χρησιμοποιείστε καθαρή ομιλία και μην κοροϊδεύετε ή επαναλαμβάνετε τις λανθασμένες εκφορές
- Χρησιμοποιείστε πλούσιο, σε λεξιλόγιο και σύνταξη λόγο καθώς κάνετε διάφορες δραστηριότητες π.χ. μπάνιο, ντύσιμο, τάισμα, βόλτα στο πάρκο
- Επεκτείνετε το λόγο του παιδιού από μία λέξη σε δύο ή τρεις π.χ. το παιδί λέει «κούκλα», εσείς λέτε «μια όμορφη κούκλα»
- Εμπλουτίστε το λεξιλόγιό του με βάση τις ήδη υπάρχουσες γνώσεις του π.χ. «Ας πάμε να αγοράσουμε μήλα. Τα μήλα είναι φρούτα και τα παίρνουμε από το μανάβικο. Τα πορτοκάλια και οι μπανάνες είναι κι αυτά φρούτα.»
- Διαβάστε παραμύθια και άλλα βιβλία στο παιδί και κάντε ερωτήσεις εναλλάξ με το παιδί ή ζητήστε του να μαντέψει τη συνέχεια της ιστορίας.
- Μάθετε στο παιδί μικρά τραγουδάκια ξεκινώντας από απλά δίστιχα με ρυθμό π.χ. πάει ο λαγός να πιει νερό.
- Παίξτε με παιχνίδια που ενισχύουν το λεξιλόγιο όπως το παιχνίδι με τις κατηγορίες «πρόσωπο- ζώο- φυτό- πράγμα»…
- Βοηθήστε το παιδί να καταλάβει και να μάθει να κάνει ερωτήσεις.
- Ενθαρρύνετέ το να ζητάει εξηγήσεις όταν δεν καταλαβαίνει μια λέξη
- Μιλήστε για χρονικές και χωρικές σχέσεις (π.χ. πριν, μετά, πάνω, κάτω…)
- Δείξτε πράγματα που ναι ίδια ή διαφορετικά (ενσωματώστε τις έννοιες αυτές στο παιχνίδι π.χ. ψηλό ζώο- κοντό ζώο)
- Δουλέψτε την ομαδοποίηση (π.χ. φρούτα με φρούτα…)
- Δραστηριότητες: ποιο δεν ταιριάζει και γιατί.
- Παιχνίδι ρόλων: στο μανάβη, στο κομμωτήριο, στο γιατρό…
- Δραματοποιήστε παιδικά παραμύθια και διατηρείστε τη μελωδικότητα της φωνής σας, διάλογοι με κούκλες.
- Ζητήστε τη γνώμη του σε θέματα όπως: τι χρειάζεστε από το σούπερ μάρκετ, τι δώρο θα άρεσε στον ξάδερφό του κλπ.
- Φροντίστε να μη φαίνεται ότι το διορθώνετε αλλά καθοδηγείστε τις απαντήσεις του συντακτικά επαναλαμβάνοντας τη φράση με τον κατάλληλο τρόπο.
Η ενημέρωση αφορούσε γονείς και εκπαιδευτικούς.
ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΛΟΓΟΥ
Τα προβλήματα λόγου-ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν όχι μόνο την ικανότητα του παιδιού για λεκτική επικοινωνία αλλά και τη συμπεριφορά και κοινωνικοποίησή του, τη ψυχοσυναισθηματική του ισορροπία και την προσπάθειά του για μάθηση.
ΛΟΓΟΣ – ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑ
Έτσι, προβλήματα στο λόγο-ομιλία μπορεί να προκαλέσουν χαμηλή αυτοαντίληψη και αυτοεκτίμηση που και οι δυο αποτελούν τις δυο βασικές συνιστώσες της έννοιας του «εαυτού». Άγχος, ανησυχία, απογοήτευση, φοβίες, ενοχές, είναι επίσης κάποια από τα αρνητικά συναισθήματα που συνοδεύουν τα προβλήματα λόγου-ομιλίας.
Τα παιδιά με διαταραχές στο λόγο εκδηλώνουν λιγότερες πρωτοβουλίες για επικοινωνία, αποφεύγουν τις συζητήσεις με πολλούς συνομιλητές, ο λόγος τους είναι λιτός και σύντομος, συχνά μιλούν χαμηλόφωνα, κρύβουν το στόμα με τα χέρια τους και μοιάζουν ντροπαλά. Επίσης, είναι συνήθως τα λιγότερο δημοφιλή παιδιά στον παιδικό σταθμό, το νηπιαγωγείο και το σχολείο. Κι αυτό γιατί οι συνομήλικοί τους ανιχνεύουν, την απόκλιση και δεν χάνουν αφορμή να την σχολιάσουν, ενίοτε και χλευαστικά. Τα παιδιά με προβλήματα ομιλίας δεν κάνουν συνήθως εύκολα φίλους, γεγονός που ενισχύει τη διάθεσή τους για κοινωνική απομόνωση και περιθωριοποίηση.
ΛΟΓΟΣ – ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
Προβλήματα συμπεριφοράς επίσης συχνά αναφέρονται ως αποτέλεσμα των προβλημάτων λόγου-ομιλίας. Ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία του το παιδί μπορεί να παρουσιάσει βίαιη συμπεριφορά, επιθετικότητα, Στην προσπάθειά του να μειώσει τα δυσάρεστα συναισθήματα που πηγάζουν από την οποιαδήποτε μειονεξία του, το παιδί υιοθετεί διάφορες τακτικές ή στρατηγικές που τον βοηθούν να μειώσει τα άγχη του και να εξασφαλίσει την καλύτερη δυνατή εικόνα για τον εαυτό του και τις ικανότητές του. Κάποιοι από τους γνωστούς μηχανισμούς άμυνας και αυτοπροστασίας που συχνά χρησιμοποιεί το παιδί με προβλήματα λόγου-ομιλίας είναι οι ακόλουθοι:
1) Το παιδί υπερβάλλει κάποιες ενέργειες ή πράξεις του στην προσπάθειά του να επιδειχτεί και να απομακρύνει την προσοχή από τη δυσκολία του. Έτσι μπορεί να λέει ψέματα, να κάνει τον παλικαρά ή να είναι πρώτος στις αταξίες.
2) Πολλές φορές το παιδί κατηγορεί άλλους για τη μειονεξία του, και θεωρεί εκείνους υπεύθυνους για την αρνητική εικόνα που έχει σχηματιστεί γύρω από το άτομό του. «Εμένα δε με νοιάζει που δε μιλάω καλά, εκείνοι με κοροϊδεύουν, εκείνοι έχουν το πρόβλημα», φαίνεται να σκέφτεται.
3) Συχνά παρατηρείται η αποφυγή συγκεκριμένων λέξεων ή και καταστάσεων που θα εκθέσουν ανοιχτά το πρόβλημα συχνά παρατηρούνται για παράδειγμα στον τραυλισμό. Το παιδί που τραυλίζει για να αυτοπροστατευτεί συχνά αποφεύγει δραστηριότητες στις οποίες θα πρέπει να μιλήσει μπροστά σε ακροατήριο κι έτσι μπορεί να μη σηκώνει το χέρι του για μάθημα και να προφασίζεται ότι δεν ξέρει το μάθημα για να μην αναγκαστεί έτσι να εκτεθεί. Συχνά παρουσιάζεται ως απαθής, αμέτοχος, απόμακρος και αδρανής.. Κάτι παρόμοιο, σε μεγαλύτερο όμως βαθμό παρατηρείται στην εκλεκτική αλαλία στην οποία το άτομο κάνει συνειδητά την επιλογή του να μη μιλάει στην προσπάθειά του έτσι να αποκρύβοντας τη δυσκολία του.
ΛΟΓΟΣ – ΜΑΘΗΣΗ
Η σχέση του λόγου με τη μάθηση και γενικά τη μετέπειτα απόδοση του παιδιού στο σχολείο, γίνεται σήμερα ολοένα και πιο κατανοητή. Αρκετές έρευνες δείχνουν ότι παιδιά που ξεκινούν το σχολείο με προβλήματα στον προφορικό λόγο, σύντομο παρουσιάζουν δυσκολία και στην κατάκτηση του γραπτού λόγου, δηλαδή τη γραφή και την ανάγνωση.
Οδηγίες Άμεσης Βοήθειας
Ανακαλύψτε διαφορετικούς τρόπους να βοηθήσετε το παιδί σας να μείνει ήρεμο και χαλαρό στο σπίτι και το σχολείο. Ο καλύτερος τρόπος να διαχειριστείτε τις δυσκολίες στη συμπεριφορά είναι να τις προλάβετε πριν προκύψουν. Οι αποτελεσματικές στρατηγικές για την πρόληψη προβλημάτων περιλαμβάνουν τη χρήση απλού λόγου, την προετοιμασία του παιδιού για μια δύσκολη κατάσταση με έγκαιρη συζήτηση, και τη δική σας απόφαση να αφήσετε το παιδί να επιλέξει τις δραστηριότητές του. Πείτε στο παιδί σας πως είστε χαρούμενοι ή όχι με τον τρόπο που συμπεριφέρεται. Επικοινωνήστε τα συναισθήματά σας με απλό λόγο, καθαρό και εύηχο τόνο και ξεκάθαρη μη λεκτική συμπεριφορά όπως είναι το χαμόγελο ή το κατσούφιασμα. Την ίδια στιγμή, μπορείτε να ηρεμήσετε το παιδί σας (αν είναι απαραίτητο) και να το βοηθήσετε να επικοινωνήσει με έναν πιο αποδεχτό τρόπο. Πάντα να παρέχετε θετική κριτική και επαίνους όταν το παιδί σας φέρεται θετικά και κατάλληλα!