Σκοπός της Ημέρας είναι να τιμήσει αυτό το ξεχωριστό, για κάθε άνθρωπο, άτομο, τον πατρικό δεσμό και την επιρροή του πατέρα στην κοινωνία.
Η έμπνευση για την καθιέρωση της Παγκόσμιας Ημέρας του Πατέρα, ήταν της Αμερικανίδας Σονόρα Σμαρτ Ντοντ, η οποία ήθελε να τιμήσει τη μνήμη 210 πατεράδων, που χάθηκαν στην αποκαλούμενη Τραγωδία του Μόνονγκα, το Δεκέμβριο του 1907, στη Δυτική Βιρτζίνια.
Μεταξύ άλλων πατεράδων, όμως, ήθελε να τιμήσει και τον δικό της, Γουίλιαμ Τζάκσον Σμαρτ, βετεράνο του Αμερικανικού Εμφυλίου, που μεγάλωσε μόνος του την ίδια και τα πέντε αδέλφια της.
Η Παγκόσμια Ημέρα του Πατέρα επιχειρήθηκε να θεσμοθετηθεί από το Αμερικανικό Κογκρέσο, το 1913, όμως καταψηφίστηκε μπροστά στο φόβο περί εμπορευματοποίησης της γιορτής. Δεύτερη αποτυχημένη προσπάθεια θεσμοθέτησής της έγινε το 1916, όταν ο Πρόεδρος Γούντροου Ουίλσον επισκέφτηκε το Σπόουκεν, όπου έκανε και σχετική ομιλία.
Τελικά ο Λίντον Τζόνσον καθιέρωσε επισήμως της γιορτή το 1966, με προεδρικό διάταγμα, που τιμούσε τους πατεράδες, καθιερώνοντας την τρίτη Κυριακή του Ιουνίου ως Ημέρα του Πατέρα. Ο Ρίτσαρντ Νίξον οριστικοποίησε τη γιορτή ως μόνιμη εθνική εορτή των ΗΠΑ, το 1972.
Όσον αφορά την Ελλάδα, τη γιορτή καθιέρωσαν οι διαζευγμένοι πατεράδες, μέσω του Συλλόγου για την Ανδρική και Πατρική Αξιοπρέπεια (ΣΥΓΑΠΑ). Ο ιδρυτής του, Νίκος Σπιτάλας, πήρε ώθηση για την κίνηση αυτή, εξαιτίας της στάσης από πλευράς Δικαιοσύνης στους πατεράδες όσον αφορά τα διαζύγια.
Άλλωστε, η επικοινωνία και η «χημεία» των μπαμπάδων με τα παιδιά τους είναι ιδιαίτερη και σίγουρα αρκετά διαφορετική σε σχέση με τις μαμάδες. Παίζουν διαφορετικά, τα πειράζουν περισσότερο, τα πετούν στον αέρα, «παλεύουν» μαζί τους… Η σχέση αυτή μπορεί με έναν «μαγικό» τρόπο να λύσει την όποια ψυχοκινητική συστολή του παιδιού και να τους ανοίξει περισσότερο τους ορίζοντες.