Από τις 8 έως 12 Νοεμβρίου 2015 υλοποιήθηκε στη Γενεύη έδρα του CERN, η 3η περίοδος επιμόρφωσης του φετινού Εθνικού εκπαιδευτικού προγράμματος, το οποίο συνδιοργανώθηκε από την εκπαιδευτική ομάδα του CERN και την Ένωση Ελλήνων Φυσικών (ΕΕΦ). Το προγράμμα απευθύνονονταν σε καθηγητές Φυσικής Γυμνασίων και Λυκείων από όλη την Ελλάδα. Είχε ως στόχο να βοηθήσει τους εκπαιδευτικούς, να εμπνεύσουν την επόμενη γενιά επιστημόνων, κινητοποιώντας τους μαθητές τους ώστε να κατανοήσουν και να εκτιμήσουν το πώς λειτουργεί η επιστήμη στο μεγαλύτερο εργαστήριο Φυσικής στον κόσμο. Με τον τρόπο αυτό θα αυξήσει το ενδιαφέρον τους στη συνέχιση των σπουδών σε τομείς των Φυσικών Επιστημών, την Τεχνολογία, την Επιστήμη των Μηχανικών και τα Μαθηματικά (STEM-Science, Technology, Engineering and Mathematics), στη δευτεροβάθμια και μετα-δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Σε αυτό το πρόγραμμα (GREEK TEACHERS PROGRAMME IN CERN) έλαβαν μέρος 32 Έλληνες καθηγητές, με εκπροσώπους από το νομό Λάρισας τους φυσικούς Δημήτρη Νάκο, υπεύθυνο του Εργαστηριακού Κέντρου Φυσικών Επιστημών (ΕΚΦΕ) Λάρισας και Σταμάτη Μαλάκο καθηγητή του Μουσικού Σχολείου, αντιπροέδρου της ΕΕΦ. Περιελάμβανε διαλέξεις από μέλη της επιστημονικής κοινότητας του CERN, επισκέψεις σε πειραματικές εγκαταστάσεις, hands-on πειραματικές δραστηριότητες και ειδικές συνεδριάσεις για τη διερεύνηση αποτελεσματικών και δημιουργικών τρόπων, μέσω των οποίων οι συμμετέχοντες μπορούν να φέρουν τη Φυσική, τη σωματιδιακή Φυσική και το CERN πιο κοντά στη σχολική τους τάξη και γενικότερα στη κοινωνία.
Τι είναι όμως το CERN; Όπως μας εξηγούν οι συμμετέχοντες φυσικοί, το CERN (ακρωνύμιο της αρχικής ονομασίας του Conseil Européenne pour la Recherche Nucléaire) είναι το Ευρωπαϊκό εργα-στήριο σωματιδιακής Φυσικής, το μεγαλύτερο στον κόσμο ερευνητικό κέντρο του είδους του. Ιδρύθηκε το 1954 από 12 κράτη-μέλη (ανάμεσά τους και η Ελλάδα) και έχουν αυξηθεί σήμερα σε 20. Το Εργαστήριο βρίσκεται στα Γαλλοελβετικά σύνορα, δυτικά της Γενεύης, στους πρόποδες της οροσειράς του Ιούρα (Jura). Περίπου 11000 επιστήμονες, δηλαδή σχεδόν το 50% των επιστημόνων σ” όλο τον κόσμο που ασχολούνται με τα σωματίδια, χρησιμοποιούν τις εγκαταστάσεις του CERN. Οι επιστήμονες αυτοί εκπροσωπούν 500 πανεπιστήμια και πάνω από 80 εθνικότητες, συνιστώντας ένα φωτεινό παράδειγμα διεθνούς συνεργασίας.
Το CERN βρίσκεται στην πρωτοπορία της ανθρώπινης αναζήτησης για τη γνώση, μιας αναζήτησης που έχει τις ρίζες της στα βάθη των απαρχών του πολιτισμού. Ο κύριος εξοπλι-σμός του εργαστηρίου είναι οι επιταχυντές σωματιδίων και οι ανιχνευτές, που συγκα-ταλέγονται στα μεγαλύτερα και πολυπλοκότερα επιστημονικά όργανα στον κόσμο. Οι επιταχυντές είναι διατάξεις που επιταχύνουν σωματίδια (ηλεκτρόνια, πρωτόνια κ.α.) σε πολύ μεγάλες ταχύτητες (κοντά στην ταχύτητα του φωτός). Μέσω της σύγκρουσης αυτών των σωματιδίων με ακίνητους στόχους ή μεταξύ τους και της καταγραφής των αποτελεσμάτων των συγκρούσεων με ανιχνευτές, οι φυσικοί μπορούν να ανακαλύψουν τη σύσταση των ατομικών σωματιδίων καθώς και τις αλληλεπιδράσεις των συστατικών τους. Στο CERN, οι δέσμες των σωματιδίων χρησιμοποιούνται για να διεισδύσουν μέσα στην καρδιά της ύλης και να δημιουργήσουν καταστάσεις ανάλογες με αυτές που επικρατούσαν λίγο μετά την Μεγάλη Έκρηξη (Big-Bang). Οι ερευνητές του εξετάζουν εκατομμύρια από ασυνήθιστα γεγονότα προσπαθώντας να καταλάβουν πώς, μετά από περίπου 14 δισεκατομμύρια χρόνια, το σύμπαν κατέληξε σε ό,τι βλέπουμε σήμερα γύρω μας.
Σημαντικός όμως είναι ο ρόλος του εργαστηρίου στην ανάπτυξη της τεχνολογίας αιχμής στην επιστήμη των υλικών, τη μηχανολογία, την ιατρική (PET, AΔΡΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ) και ιδιαίτερα την επιστήμη των υπολογιστών. Η ανάπτυξη λ.χ. παγκόσμιας βάσης δεδομένων ικανή να συνδέεται με πολλές πηγές, έτσι ώστε κάθε σημαντική πληροφορία να γίνεται άμεσα προσιτή στο χρήστη, γνωστού ως παγκόσμιος ιστός WWW (Μάρτιος 1989) και το σύστημα Grid δημιουργήθηκαν στο CERN. Ποιος φανταζότανε λίγα χρόνια πριν, ότι η έρευνα στη φυσική των σωματιδίων θα οδηγούσε σ” ένα σύστημα επικοινωνίας το οποίο θα επέτρεπε σε κάθε σχολείο να αποκτήσει τη μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου μέσω ενός μόνο υπολογιστή; Εξαιρετικά ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως υπήρξε η ανακάλυψη του σωματιδίου Higgs (4 Ιουλίου του 2012), ενός σωματιδίου του οποίου η ύπαρξη προβλέπεται από το «καθιερωμένο μοντέλο», το πεδίο του οποίου είναι υπεύθυνο για την ύπαρξη μάζας, χωρίς την οποία δεν θα υπήρχε βαρύτητα στο σύμπαν!
Το CERN παίζει επίσης ένα σοβαρό ρόλο στην ανώτατη τεχνική εκπαίδευση. Μια πλήρης σειρά εκπαιδευτικών προγραμμάτων και υποτροφιών προσελκύει στο Εργαστήριο πολλούς ταλαντούχους νέους επιστήμονες και μηχανικούς. Οι περισσότεροι από αυτούς συνεχίζουν την καριέρα τους στη βιομηχανία, όπου η εμπειρία τους στην εργασία σ” ένα πολυεθνικό περιβάλλον υψηλής τεχνολογίας, εκτιμάται ιδιαίτερα. Σημαντική επίσης είναι η συνεισφορά του στην ενημέρωση μαθητών και εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας για τις δραστηριότητες σχετικά με τη σωματιδιακή Φυσική με επιτόπιες επισκέψεις στις εγκατα-στάσεις του.
«Eπειδή πεποίθησή μας είναι πως η διάχυση των επιστημονικών και ερευνητικών αποτελεσμάτων στο ευρύτερο, όχι απαραίτητα επιστημονικά καταρτισμένο κοινό, με τον καλύτερο και πιο κατανοητό τρόπο, γεφυρώνει την απόσταση μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας και του ευρύτερου κοινού, προγραμματίζονται μια σειρά διαλέξεων σχετικών με το θέμα οι οποίες θα πραγματοποιηθούν σύντομα σε σχολεία του νομού» τονίζουν οι Λαρισαίοι εκπαιδευτικοί Δ. Νάκος και Στ. Μαλάκος.
Πηγή: ΕΝΤΥΠΗ LARISSANET